Dat zegt Wim Koeleman, partner bij PricewaterhouseCoopers (PwC) in een reactie op het rapport van de commissie Frijns die in opdracht van minister Donner (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) onderzoek deed naar het beleggingsbeleid en risicomanagement van pensioenfondsen. De aanleiding daarvoor waren de grote beleggingsverliezen van pensioenfondsen als gevolg van de kredietcrisis. Een van de conclusies van Frijns is dat pensioenfondsen niet structureel slecht presteren, maar dat er door maatschappelijke en economische veranderingen wel aanpassingen nodig zijn in het risicobeleid, de uitvoering en de governance.
Eigen risicoprofiel
Volgens Koeleman, die met een PwC-team de commissie heeft ondersteund bij zijn onderzoek, spitsen pensioenfondsen hun beleggingsbeleid nog te weinig toe op hun eigen risicoprofiel. ‘Pensioenfondsen zijn kwetsbaar,’ licht hij toe. ‘Door de vergrijzing nemen de premie-inkomsten af, dus ook de mogelijkheid om door premieaanpassingen de financiële positie bij te sturen. Om de pensioenuitkeringen te kunnen garanderen, moeten pensioenfondsen het geld via beleggingen laten renderen. Tweederde van het geld van Nederlandse pensioenfondsen hoort echter bij lopende uitkeringen of bij pensioenen die binnen 10 jaar ingaan. Daar kun je niet veel risico op lopen, omdat de tijd om eventuele gaten te dichten, veel te kort is. Veel pensioenfondsen zitten met dit dilemma.’
Maar ondanks het probleem van de vergrijzing waar alle fondsen mee te maken hebben, is het ene pensioenfonds ‘grijzer’ dan het andere. Wim Koeleman: ‘Dat zou je dus terug moeten zien in hun beleggingsbeleid maar dat is niet zo.’
De onderzoekscommissie Frijns legt ook een verband tussen de deskundigheid van het bestuur van een pensioenfonds en de beleggingsrisico’s die dat fonds zou kunnen nemen. ‘Het beleggen in complexe producten zou je alleen moeten doen als je de kennis en capaciteit daarvoor hebt,’ zegt Koeleman. ‘Je beleggingsbeleid moet afgestemd zijn op de competenties in het bestuur.’
Dialoog
Koeleman pleit, samen met de commissie Frijns, ook voor een betere dialoog tussen pensioenfonds en deelnemers. ‘Deelnemers weten te weinig dat hun fonds risico’s neemt. Ze verwachten gewoon een voor 100% gegarandeerd pensioen, en denken niet na over hoe dat tot stand komt. Fondsen moeten uitleggen dat ze risico’s moeten nemen om de pensioenuitkeringen veilig te stellen. Dat hoort bij het helder afleggen van verantwoording. En ze kunnen deelnemers tegelijkertijd vragen tot hoeveel risico zij bereid zijn.’
Volgens hem is het vooral een zaak van de pensioenfondsen zelf en hun koepels om de aanbevelingen uit het rapport Frijns op te pakken. ‘Je zou kunnen denken aan het ontwikkelen van een standaardaanpak voor het bepalen van risicoprofielen en het beleggingsbeleid dat daarbij past.’
