Rapport brengt gezondheid van ouderen in België in kaart

Op vraag van de FOD Sociale Zekerheid verzamelde het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid (WIV) bij de organisatie van de Gezondheidsenquête 2004 en 2008 meer precieze en relevante informatie over de gezondheidssituatie van de Belgische ouderen. 2 854 personen van 65 jaar of ouder werden bevraagd, waarvan 1 099 personen van 85 jaar of ouder.

De eerste resultaten worden nu voorgesteld in het rapport `De Gezondheid van de Ouderen`. Dit rapport biedt een inzicht in de zelf beoordeelde gezondheidstoestand, de leefstijl, de medische consumptie en de sociale aspecten van de gezondheid van ouderen in 2008.

Rijken besteden dubbel zo veel aan gezondheidszorg

De rijkste huishoudens in ons land besteden gemiddeld het dubbele aan gezondheidszorg dan de armste huishoudens. De eerste groep heeft jaarlijks 2.000 euro veil, de tweede groep slechts 1.000 euro. Er is nochtans geen enkele statistiek die aantoont dat rijke Belgen vaker ziek zijn dan arme.


Dit blijkt uit een studie van ING naar het inkomsten- en uitgavenpatroon van de Belgen.


Hoewel de rijksten dubbel zo veel uitgeven aan de gezondheidszorg, komt die post pas op de elfde plaats in hun bestedingslijst. Ze besteden er 3% van hun inkomen aan. Bij de armere huishoudens komt gezondheidszorg op de vijfde plaats van hun bestedingen. Ze besteden er 6% van hun inkomen aan.

Een zelfde onderscheid valt te merken op het vlak van onderwijs. De rijkste 25% van de Belgen besteedt gemiddeld 505 euro per jaar aan onderwijs, de armste 25% komt aan amper 52 euro per jaar.

Leeftijd
De studie wijst ook op verschillen in leeftijd. Zo verdienen zestigplussers (beschikbaar inkomen van 27.000 euro) in ons land 40% minder dan de leeftijdscategorie van de beste verdieners (40 - 49 jaar - 45.000 euro) en 27% minder dan het gemiddelde inkomen voor alle leeftijden (37.000 euro). Al moet dit meteen worden genuanceerd. De vergelijking houdt geen rekening met de bijkomende pensioen die werden opgebouwd naast het wettelijke pensioen.

Op regionaal niveau beschikken Vlamingen met 39.000 euro over het hoogste inkomen. Daarna volgen Wallonië en Brussel, met respectievelijk iets meer en iets minder dan 34.000 euro. De grootste verschillen in de regio zelf, komen op naam van Brussel. Daar loopt 25% van de bevolking weg met 45% van de inkomsten.

Is het pensioen goed voor de gezondheid?

Twee studies over de mentale gezondheid en slaapstoornissen op het ogenblik van het pensioen zijn onlangs verschenen. De resultaten lijken strijdig met elkaar, maar in feite, zijn ze het op vele vlakken met elkaar eens.

Wie met pensioen gaat, ziet dikwijls zijn slaapstoornissen verdwijnen...


Een studie uitgevoerd bij Franse loontrekkenden heeft aangetoond dat de frequentie van slaapstoornissen sterk vermindert meteen na de pensionering: de frequentie daalt van 24,2% het jaar vóór de pensionering tot 17,8% meteen erna. De daling van het aantal slaapstoornissen is in sommige groepen nog duidelijker:

• Bij de mensen die vóór de pensionering last hadden van depressies of mentale vermoeidheid.
• Bij mannen en leidinggevend personeel.
• Bij de mensen waarvan de functie hoge psychologische eisen stelde en bij diegenen die af en toe of regelmatig 's nachts werkten.

Toch is blijven werken beter voor de gezondheid dan met pensioen gaan

Een Amerikaanse studie komt echter tot andere resultaten. De onderzoekers vergeleken de gezondheid van mensen die ook na hun pensionering bleven werken met de gezondheid van mensen die beslisten te stoppen met elke professionele activiteit. Hieruit blijkt dat de gezondheid, in het bijzonder de mentale gezondheid, beter is als men een of andere professionele activiteit blijft uitoefenen. Bij de mensen die actief bleven, werden minder ernstige ziekten vastgesteld en die mensen functioneerden ook beter in het dagelijkse leven.

Hoe zit het nu? Is het pensioen goed voor de gezondheid?


Eigenlijk is de tegenspraak niet zo groot als men op het eerste gezicht zou kunnen denken. In de Amerikaanse studie, werden de voordelen voor de gezondheid bij de mensen die na hun pensionering bleven werken, alleen ondervonden door diegenen die in dezelfde omgeving bleven werken als vóór hun pensionering. Volgens de onderzoekers, was dat dus het geval bij de mensen die wensten te blijven werken omdat hun activiteit hen interesseerde. Dat was bijgevolg niet het geval bij diegenen die gedwongen werden te blijven werken, hoewel ze zelf liever wilden stoppen met werken.


De studie uitgevoerd bij Franse loontrekkenden had ook betrekking op mensen met een goede werksituatie en een bevredigend pensioen. De verdwijning van de stress veroorzaakt door de professionele activiteit werd dus niet gecompenseerd door een nieuwe stress veroorzaakt door financiële moeilijkheden.

J. Vahtera, Sleep, november 2009. M. Wang, Journal of Occupational Health Psychology, oktober 2009.