Iedereen moet langer werken, behalve de Polen

“Er moet langer worden gewerkt in de EU”, schrijft Rzeczpospolita naar aanleiding van het debat tijdens de EU-top van 4 februari over de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd om de begrotingstekorten te beteugelen. Volgens het Poolse dagblad zijn momenteel 15 lidstaten bezig met wetsvoorstellen om de pensioengerechtigde leeftijd te verhogen. Behalve in Polen, ook al stond dit onderwerp op de hervormingsagenda die de regering van Donald Tusk begin 2010 presenteerde. Het besluit om de pensioenleeftijd stapsgewijs te verhogen tot 67 jaar, voor zowel mannen als vrouwen, is in Duitsland, Nederland, Denemarken en Spanje al genomen. De Denen gaan daarin het verst van allemaal met hun plannen om de pensioenleeftijd op te trekken naar 72 jaar. “Polen heeft binnenkort de laagste pensioenleeftijden in Europa, met 60 jaar voor vrouwen en 65 jaar voor mannen”, meldt het conservatieve Poolse dagblad.

Stakingen: Onverantwoordelijk of visionair?

"Het doet een beetje belachelijk aan: schoolkinderen die staken om hun pensioen veilig te stellen", schrijft Gideon Rachman in de Financial Times. De stakingen in Frankrijk "zorgen voor een ernstige ontregeling van de economie, en er bestaat een dreiging dat het land binnenkort geen benzine meer heeft". Gezien de context van de economische crisis en het feit dat het Franse overheidstekort het stabiliteits- en groeipact met 5% overschrijdt, is Rachman van mening dat de Fransen "de mogelijke ernst van hun situatie niet inzien [...] het voorstel van hun regering om de pensioensgerechtigde leeftijd te verhogen van 60 naar 62 jaar is een extreem milde hervorming, vooral in vergelijking met de loonsverlagingen en kortingen op uitkeringen die andere Europese landen doorvoeren die in de schulden zitten, zoals Griekenland, Spanje, Ierland en zelfs Groot-Brittannië [...]. Misschien is er een echte begrotingscrisis nodig voordat de Fransen eindelijk beseffen dat “er geen alternatief is” ", zoals Margaret Thatcher ooit zei.

In The Guardian klinkt een ander geluid, verwoord door Philippe Marlière: "De regering noemt [de stakende jongeren] wel betuttelend “gemanipuleerde kinderen”, maar zulke opmerkingen hebben een averechts effect en hebben de jongeren alleen maar verder aangemoedigd...Bovendien maken hun ouders zich zorgen over de toekomst van hun kinderen, dus zij zullen hen er ook niet van weerhouden te staken". "Er zit iets moreel verwerpelijks aan het feit dat er een neoliberaal medicijn wordt opgedrongen tegen een ziekte die veroorzaakt is door hetzelfde neoliberale beleid. Fransen staan niet vijandig tegenover hervormingen, ze verlangen simpelweg hervormingen die de rijkdom beter verdelen en geld toekennen aan mensen die het meest hulpbehoeftig zijn".

Demonstraties gaan om méér dan pensioenen

Tankstations zitten zonder benzine, demonstranten steken auto’s in brand, scholen worden gesloten. Heel Frankrijk ligt plat door stakers die het oneens zijn met de pensioenhervormingen. Maar het gaat niet alleen om pensioenen: het hele beleid van Sarkozy wordt in twijfel getrokken.

En nu ook vrachtwagenchauffeurs nog. Sinds afgelopen weekend uiten zij hun onvrede over de pensioenhervormingen door middel van wegblokkades. Medewerkers van raffinaderijen waren al eerder in actie gekomen. Ze wierpen barricades op voor de oliedepots en willen zo de benzinekraan voor het hele land dichtdraaien. Bij de Franse spoorwegen wordt al dagen gestaakt. Scholieren en studenten maken aanstalten om zich aan het hoofd van de protestbeweging te stellen. En allemaal willen ze vandaag, op de zevende dag van landelijk protest, de straat op gaan.

Intussen waarschuwen sociologen voor een overslaande brand. De zenuwen zijn bloot komen te liggen. De emoties lopen hoog op, vooral omdat er volgens de protestbeweging zelfs een martelaar in deze stakingsgolf bestaat. Geoffrey Tidjani (16) werd bij een treffen tussen jongeren en politieagenten door een rubberen kogel getroffen en zou aan een oog blind kunnen raken.


Meer

Pensioen à la carte

De pensioensgerechtigde leeftijd is hard op weg een van de belangrijkste gespreksonderwerpen in Europa te worden. 65 jaar, de huidige grens in de meeste landen, waaronder Duitsland, Ierland en Spanje, is de drempel die bijna overal wordt genoemd, vooral in landen waarin de pensioenleeftijd erg laag is zoals in Frankrijk. Er is zelfs steeds meer sprake van om hem te verhogen tot 67.

Dat getal drijft de Europeanen de straat op, niet om het recht op een waardig pensioen op te eisen of te verdedigen, maar het recht op leven. De redenering is eenvoudig: voor velen van hen, in het bijzonder in het oosten van ons werelddeel, komt deze leeftijd dichtbij de gemiddelde levensverwachting in hun land. Natuurlijk vrees je voor een pensioenleeftijd van 67 als de levensverwachting rond de 68 ligt.

Pensioenen houden EU in houtgreep

In een Groenboek over de pensioenen adviseert de Europese Commissie de pensioengerechtigde leeftijd zonodig automatisch te verhogen, in verhouding tot de demografische ontwikkeling. De Europese pers toont zich terughoudend.

“Europa wil pensioenleeftijd verhogen naar 70 jaar”, roept de de Portugese krant Diario de Noticias op de voorpagina. De krant verwijst naar het voorstel van de Europese Commissie om in 2060 de pensioenleeftijd naar 70 te tillen, als we hetzelfde pensioenniveau willen behouden. Het voorstel maakt deel uit van het zogenaamde Groenboek inzake de financiering van de pensioenen in alle lidstaten. “De Europese uitvoerende macht prijst een “verhoging van de leeftijd aan waarop de burgers ophouden met werken en een pensioen krijgen’ om te voorkomen dat het huidige systeem explodeert”, legt Le Figaro uit. De Eurocommissaris voor Werkgelegenheid, Laszlo Andor, legt uit dat zijn afdeling “de staten oproepen tot langer werken. Ze moeten de aanpassing van hun pensioensysteem aan de demografisch druk bijtijds voorbereiden.”

Griekenland baart EU kopzorgen

Torenhoge overheidsschulden, massale belastingontduiking, een fors pensioengat… volgens de Europese pers staat Griekenland aan de rand van de financiële afgrond. In de pers klinkt bezorgdheid door over de gevolgen daarvan voor de euro en een mogelijk domino-effect dat de minder volgzame landen in zijn val kan meesleuren.

"Waar de buitenlandse kranten grossieren in foto’s van de opstand onder Griekse studenten – een jaarlijks terugkerend ritueel dat niet direct een reactie is op een crisis – staan de zojuist verkozen Griekse minister van Financiën, George Papaconstantinou, en zijn collega-ministers van de centrumlinkse PASOK-partij nu juist voor de taak een hele reeks problemen op te lossen die veel alledaagser zijn, maar ook veel ernstiger" schrijft de Britse krant The Daily Telegraph: "belastingontduiking, het begrotingstekort en het pensioengat hebben het land tot aan de rand van het faillissement gedreven". "De regering van George Papandreou is aan de macht gekomen in de hoop dat het begrotingstekort maximaal 6% van het bruto binnenlands product (bbp) zou bedragen", vervolgt het Londense dagblad, "zo heeft hij campagne kunnen voeren met het aanzwengelen van overheidsuitgaven ter ondersteuning van het economisch herstel. Maar eenmaal aan de macht moest hij vaststellen dat zijn centrumrechtse voorgangers hadden geknoeid met de cijfers en dat het begrotingstekort 12,7% van het bbp bedroeg". De conclusie van The Daily Telegraph luidt dan ook: "velen hebben het al over Griekenland alsof het om het nieuwe Dubai gaat".

"Na Dubai wordt voor de PIGS gevreesd", kopt de Franse krant Les Echos op zijn beurt en onderstreept dat Griekenland niet het enige land is waarover de financiële markten zich zorgen maken. "De negatieve associatie met het letterwoord dat door Angelsaksische effectenmakelaars werd toegekend aan Portugal, Ierland, Griekenland en Spanje (PIGS) doet al enkele weken opgang op de markten en in de Britse pers", schrijft het Franse dagblad, dat zich voorts afvraagt wat de impact van een mogelijke verergering van de problemen van de ‘PIGS’ zou kunnen zijn op de Eurozone als geheel, zelfs al is er in deze landen geen sprake van dat ze uit de euro zouden stappen.

Griekenland lijkt niet happig voor strenge maatregelen


"De Griekse schuldencrisis betekent nog geen crisis voor de euro", sust de Britse krant The Guardian. Integendeel, volgens deze krant is het "vooral een crisis voor het beleid binnen de Eurozone en dus voor de Europese Centrale Bank (ECB). Niemand weet wat er precies gebeurt wanneer een lidstaat in een ernstige crisis belandt en het begrotingstekort als gevolg daarvan oploopt. Ierland is zich op tijd bewust geworden van het gevaar en heeft radicale, strenge maatregelen getroffen. De obligatiemarkt is op dit moment gerustgesteld vanwege het vooruitzicht dat er hogere belastingtarieven komen en dat er wordt gekort op de overheidsuitgaven. In Griekenland lijkt men echter niet zo happig om zich op het pad van strenge maatregelen te begeven".

Het Duitse blad Der Spiegel herinnert in dit verband aan het feit dat het wantrouwen jegens Griekenland bij de Europese partners groot is, aangezien Athene in het verleden herhaaldelijk is opgevallen met leugens over de financiën en zich "sinds de toetreding tot de monetaire unie van de Euro maar één keer heeft gehouden aan het stabiliteitspact, te weten in 2006".

Ten aanzien van de Griekse crisis merkt het Duitse weekblad op dat de Europese ministers van Financiën zeker alert zijn, maar dat ze machteloos staan: "Brussel zit in de knel. Normaal gesproken mag er geen geld worden overgemaakt naar een lidstaat om daarmee gaten in de begroting op te vullen. En zelfs als er een mogelijkheid zou bestaan om dit verbod te omzeilen, dan nog zouden de gevolgen ervan fataal zijn: zorgeloosheid op het gebied van de begroting, zoals Spanje, Italië en Ierland gewoonlijk laten zien, gaat dan een eigen leven leiden in de hele EU. De boodschap is dan immers helder: waarom zouden we ons netjes gedragen als anderen uiteindelijk de rekening gepresenteerd krijgen? Bovendien dreigt dan het gevaar van een domino-effect. Als een van de lidstaten binnen de Eurozone omvalt, gaan speculanten de stabiliteit van de andere kandidaten testen en dat zou de monetaire unie wel eens kunnen opbreken".

Een bankier uit Londen, geciteerd in Der Spiegel, haalt een in de zakenwereld gangbare opmerking aan: “Als je 1.000 euro schuld hebt, heb jij een probleem. Maar als je 10 miljoen euro schuld hebt, heeft je bank een probleem. En in dit geval is Europa die bank".