Met heldere prikkelende taal, menselijke voorbeelden en zonder te betuttelen werkt Pensioenkijker.nl hard aan de pensioenbewustwording, schrijft Maaike Veen
Stichting Pensioenkijker.nl zorgt dat Nederlanders gaan nadenken over hun pensioen, maakt pensioenen begrijpelijker en geeft objectieve informatie over pensioenen. Er zijn tegenwoordig weinig organisaties met zo’n bondige, heldere mission statement. De doelstelling is daarentegen verre van simpel, want met het pensioenbewustzijn van de Nederlanders is het ondanks de financiële crisis en de toegenomen voorlichting nog altijd tragisch gesteld. De npn prijs die Pensioenkijker.nl won voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de pensioensector is een waardering voor al het werk dat de stichting doet. Met een jaarlijks budget van rond de 400.000 euro en de inhoudelijke ondersteuning van bureau Schols en De Lange, vernoemd naar twee enthousiaste pensioenjuristes, heeft Pensioenkijker.nl al een redelijke bekendheid opgebouwd. Maar er is nog veel werk te doen.
“Mensen denken: ‘Het is ingewikkeld, dus het zal wel goed zijn’ óf ze denken: ‘Het is zó ingewikkeld, het gaat vast fout.’ Er zijn maar weinigen die weten hoe het zit met hun pensioen”, zegt Elske ter Veld, voorzitter van Stichting Pensioenkijker.nl. Om die reden werd Pensioenkijker.nl in maart 2004 opgericht. Pensioenfondsen kunnen wel werken aan transparantere regelingen en begrijpelijkere communicatie met hun deelnemers, maar dan moeten burgers wel meer oog krijgen voor de belangrijkheid van hun pensioen. De website ontvangt subsidie van het ministerie van sociale zaken en bijdrages van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen en het Verbond voor Verzekeraars. Daarnaast steunt een brede coalitie aan maatschappelijke organisaties de stichting, van vakbonden en werkgeversorganisaties tot ombudsmannen en de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen.
Met het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) helpen pensioenfondsen de deelnemers om hun opgebouwde aanspraken inzichtelijk te maken, maar bijna niemand werkt meer veertig jaar bij hetzelfde bedrijf en niet iedereen blijft zijn hele leven bij dezelfde partner. Pensioenfondsen hebben vaak geen kennis van de individuele omstandigheden van hun deelnemers.
“Je hoeft van mij niet de hele tijd aan je pensioen te denken, maar het is belangrijk om te weten of je straks genoeg hebt. Wij willen dat mensen nadenken over wat het betekent voor hun pensioen als ze van baan veranderen, minder gaan werken of scheiden. Wat betekent het voor het pensioen van je partner als je doodgaat?”, zegt Ter Veld, wars van enige betutteling.
“Een betuttelende aanpak werkt ook niet bij pensioenen. Mensen richten hun eigen leven in. Het hele idee dat je als je met pensioen gaat 70% van je laatst verdiende salaris nodig hebt, is onzin. Sommigen denken minder nodig te hebben als ze met pensioen gaan, omdat de woning is afbetaald en de kinderen het huis uit zijn. Anderen denken meer nodig te hebben om alle dingen te kunnen doen die ze hebben uitgesteld.”
Een belangrijke tool op de website is de pensioenplanner, waarmee mensen aan de hand van de UPO hun pensioen berekenen. Daarnaast kunnen mensen aangeven hoeveel pensioengeld zij netto per maand willen hebben, waarna de site voorrekent hoeveel pensioenkapitaal zij daarvoor bij elkaar moeten sparen. “Als je een goede pensioenregeling hebt, dan zie je welk bedrag je zelf lekker niet hoeft te sparen.”
Verder kunnen mensen een hele serie brochures opvragen of downloaden, van ‘Boekje open over vrouw en pensioen’ tot een speciale folder in vier talen voor mensen die een tijd in het buitenland hebben gewerkt. Pensioenkijker.nl geeft echter geen adviezen voor het oplossen van een pensioengat; daartoe verwijzen ze door naar onafhankelijke financiële adviseurs.
Pensioenkijker.nl doet ook regelmatig onderzoek naar het pensioenbewustzijn, in samenwerking met het financiële platform CentiQ, Wijzer in geldzaken en marktonderzoeksbureau TNS Nipo. Ondanks alle aandacht in de pers over verhoging van de AOW-leeftijd bleek dat één op de acht mensen niet weet dat ze, als ze zelf of via een werkgever geen pensioen opbouwen, ze vanaf hun 65ste slechts een AOW-uitkering ontvangen. Volgens Ter Veld is veel meer voorlichting nodig.
Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de beleving van mensen worden er nu filmpjes gemaakt waarin mensen ‘vertellen en laten zien wat het pensioen hen aan vreugde en verdriet heeft opgeleverd’. Aan plannen heeft Pensioenkijker.nl ook geen gebrek, aan geld daarvoor wel. In de toekomst wil de website individuele vragen van burgers over hun pensioensituatie kunnen beantwoorden – nu is er alleen een sectie met meest gestelde vragen.
De ex-politica lobbiet voor het opnemen van pensioenen, evenals belastingen, in de specialisaties aan de HEAO. In het onderwijs zou volgens haar sowieso meer aandacht moeten komen voor pensioen en financiële planning in brede zin. Ter Veld zou ook graag zien dat personeelsfunctionarissen het pensioen als arbeidsvoorwaarde beter op hun netvlies krijgen. “Mensen die van baan veranderen krijgen van alles te horen over het inleveren van hun telefoon en dienstauto, maar er wordt nooit gezegd: denk eraan wat deze stap voor je pensioen betekent.”
