Dat blijkt uit onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB). De toezichthouder op pensioenfondsen deed eerder dit jaar extra onderzoek naar de manier waarop de fondsen geld hebben belegd. Als onderdeel hiervan werd onderzoek gedaan naar tien pensioenfondsen die volgens DNB een goede afspiegeling vormen van de sector.
Pensioenfondsen leden vorig jaar een verlies van 219 miljard euro, waarvan 112 miljard euro als gevolg van beleggingen die daalden in waarde. Het andere deel van de verliezen kwam doordat de rente daalde. Hierdoor nemen op papier de verplichtingen van pensioenfondsen toe.
Te grote risico's
Pensioenfondsen beleggen geld van deelnemers verschillende categorieën, zoals vastgoed, obligaties, grondstoffen, aandelen en durfinvesteerders. „Meerdere fondsen hebben vanuit strategisch perspectief de risico's waaraan zij blootstaan, onderschat of gegeven de financiële opzet te grote risico's genomen”, aldus DNB over het beleggingsbeleid. Omdat fondsen onder meer te rooskleurig dachten over te behalen rendementen, namen ze meer risico dan goed was.
Ook bij het uitbesteden van beleggingen zijn tekortkomingen geconstateerd. Vermogensbeheerders die in opdracht van de pensioenfondsen gelden belegden, kregen te veel vrijheid. Verder is vast komen te staan dat pensioenfondsen fouten hebben gemaakt bij het berekenen van hun buffer, ofwel de financiële som die men achter de hand heeft om problemen op te vangen.
Tekortkomingen
DNB constateert ook dat bestuurders en andere personen die bij pensioenfondsen moeten letten op de risico's, in meerdere gevallen „materiële tekortkomingen” hebben laten zien. „Besturen hebben niet altijd voldoende controle over de beleggingen, in het bijzonder wanneer sprake is van uitbesteding.”
Volgens DNB moeten pensioenfondsen „zo snel mogelijk omissies in het risicobeheer wegwerken en een adequate bedrijfsvoering realiseren”. De toezichthouder zegt de betrokken fondsen aan te spreken op geconstateerde tekortkomingen. DNB gaat verder pleiten voor wettelijke wijzigingen die ervoor moeten zorgen dat pensioenfondsen voortaan een betere afweging kunnen maken tussen rendement en risico.
De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) zei in een reactie de conclusies van DNB te herkennen. De VB publiceerde vorige maand zelf een rapport met gelijksoortige tekortkomingen. „We willen leren van de fouten die zijn gemaakt. De VB en andere pensioenkoepels willen met DNB actief zoeken naar manieren om tot verbeteringen te komen”, aldus een woordvoerder van de VB.
