Hoe wordt het pensioen berekend?
Als je gewerkt hebt als statutair (vastbenoemd) ambtenaar, dan val je onder een aparte regeling.
Voor werknemers en zelfstandigen geldt dat het pensioen berekend wordt op basis van:
- je loopbaan: het aantal loopbaanjaren;
- je inkomen tijdens die loopbaanjaren;
- je gezinssituatie: heb je een partner ten laste of niet?
Dat is het algemene principe. Veralgemeend kan je stellen: het valt in je voordeel uit als je een lange loopbaan had, als je een hoog inkomen hebt genoten en als je iemand ten laste hebt.
Algemeen gesproken moeten werknemers en zelfstandigen voor de berekening van hun pensioenbedrag de volgende stappen doorlopen.
1. Je telt je aantal loopbaanjaren (ook de ‘gelijkgestelde perioden’) en je neemt het brutoloon van elk loopbaanjaar. Voor de ‘gelijkgestelde perioden’ wordt een fictief loon vastgesteld.
Dat fictieve loon is onder meer gebaseerd op het loon voorafgaand aan die perioden of (als dat ontbreekt) het loon volgend op die perioden.
2. Elk van die brutojaarlonen wordt aangepast aan de actuele levensduurte. Dat gebeurt via een zogenoemde herwaarderingscoëfficiënt.
Dat is een percentage waarmee je de jaarlonen moet vermenigvuldigen. Die coëfficiënt wordt door de overheid vastgelegd. Hij heeft tot doel de lonen te indexeren en aan te passen aan de evolutie van de actuele welvaart.
Voor 1988 bijvoorbeeld, is de herwaarderingscoëfficiënt 1,517360. Voor 2008 is dat 1,002336. Uiteraard is de coëfficiënt lager naarmate je dichter bij vandaag komt, aangezien de meest recente lonen meer de actuele levensduurte weerspiegelen dan de oudste lonen.
3. De vermenigvuldiging van je jaarlonen met de herwaarderingscoëfficiënt levert je een bepaald bedrag. Dat is de teller.
Die teller deel je door de noemer, namelijk 45. Dat is het aantal loopbaanjaren dat wordt beschouwd als een ‘volledige loopbaan’.
4. Het resultaat van die breuk vermenigvuldig je ten slotte met 75 % (voor een gezinspensioen) of met 60 % (voor een alleenstaandenpensioen).
Het resultaat van die vermenigvuldiging is je brutojaarpensioen.
Een gezinspensioen krijg je als je gehuwd bent en je partner ten laste is. Dat wil zeggen dat je huwelijkspartner zelf geen pensioen of een andere uitkering ontvangt óf een inkomen heeft dat beneden een bepaalde grens ligt. In alle andere gevallen krijg je een alleenstaandenpensioen.
Tellen de jaren als meewerkende echtgenoot mee?
Sinds 1 juli 2005 zijn meewerkende echtgenoten (behalve zij die geboren zijn voor 1 januari 1956) onderworpen aan het volledige sociaal statuut : pensioen gezinsbijslag, gezondheidszorgen, arbeidsongeschiktheid en moederschap (geen faillissementsverzekering).
De minimumbijdrage voor dat zogenaamde "maxistatuut" bedraagt 296,41 euro per kwartaal.
Als meewerkende echtgenoot kunt u uw beroepsloopbaan die in aanmerking zal worden genomen voor de berekening van uw pensioen, aanvullen met vrijwillige betalingen van bijdragen.
Uw aanvraag moet worden ingediend vóór 1 januari 2010.
Het betreft de jaren die voorafgaan aan het in voege treden van het maxistatuut, dus jaren vóór 2003.
Voorwaarden
* Geboren zijn vóór 01/12/1970
* Uw loopbaan is geen 2/3 in één of meer stelsels (werknemer, zelfstandige, openbare sector).
* Aangesloten zijn bij het maxistatuut.
* Gehuwd zijn met een zelfstandige tijdens de te regulariseren jaren.
* Het geherwaardeerde bedrijfsinkomen van beiden mag voor de te regulariseren jaren niet hoger zijn dan 15.000 euro.
* Kunnen bewijzen dat u effectief help(st)er was van de zelfstandige partner ( belastingen, geschriften en documenten, getuigenverklaringen).
* De voorziene bijdragen betalen.
Tellen de jaren van inactiviteit wegens ziekte mee?
Periodes van ziekte en invaliditeit zijn “gelijkgestelde perioden” en die tellen inderdaad mee als loopbaanjaren voor de berekening van je pensioen.
Laatste brutoloon is lager dan gemiddelde, hoe ziet mijn pensioen er dan uit?
Voor een werknemer wordt rekening gehouden met het brutoloon van elk loopbaanjaar.
Het laatste (lagere) brutoloon zal een kleine negatieve invloed hebben op het gemiddelde over je volledige loopbaan. Maar anderzijds heb je wel een loopbaanjaar méér, en dat verhoogt dan weer je pensioen.
Wat met een gemengde loopbaan (deels arbeider, deels zelfstandige)?
Het valt steeds meer voor dat mensen in verschillende statuten werken, als ambtenaar en/of werknemer en/of zelfstandige. Dat noemt men een gemengde loopbaan.
In dat geval zullen de verschillende pensioeninstellingen met mekaar in contact treden en de twee of drie verschillende dossiers verwerken tot één dossier.
Na een gemengde loopbaan zal je dus twee of drie verschillende pensioenen bij mekaar ontvangen. Die twee of drie pensioenen worden dan apart berekend en apart betaald.
Is er een minimum of maximum voor alleenstaande en gezinspensioenen?
In 2009 bedraagt het maandelijks minimumpensioen voor werknemers 1.100,35 euro (voor een alleenstaande) en 1.375,44 euro (voor een gezinspensioen).
Daarvoor moet je wel minstens 2/3 van een volledige loopbaan hebben gewerkt. Heb je minder dan 2/3 van een volledige loopbaan, dan wordt dat minimumbedrag omgerekend naar het aantal loopbaanjaren en komt het dus lager te liggen.
Door de manier waarop het pensioen wordt berekend, is er ook een maximumpensioen. Alles wat je in een bepaald jaar méér hebt verdiend dan een bepaald bedrag (voor 1988 was dat bijvoorbeeld 28.118,69 euro; voor 2008 was dat 46.895,18 euro), telt niet mee.
Daardoor is er bij het wettelijk pensioen zowel een minimumgrens als een maximumgrens.
Paul D'Hoore
