Verslag aan het federale parlement: Betrouwbaarheid van de gegevens

Het verzamelen van de loopbaangegevens van ambtenaren vormt een
essentiële stap om een pensioen toe te kennen en het bedrag ervan te
bepalen. In zijn verslag aan het federale parlement is het Rekenhof
de betrouwbaarheid van de gegevens nagegaan waarover de dienst die de
overheidspensioenen beheert, tijdig moet kunnen beschikken

De overheidspensioenen vertegenwoordigen jaarlijks meer dan 7 miljard
euro aan uitgaven. Permanent moeten nagenoeg 385.000 pensioendossiers
worden bijgewerkt. Die worden beheerd door de Pensioendienst voor de
Overheidssector (PDOS), de opvolger van de Administratie der
Pensioenen. De pensioenen worden voornamelijk door de federale Staat
betaald, ook als de gepensioneerde in dienst was van een ander
bestuursniveau.

Bij de overheid dient de laatste werkgever de pensioenaanvraag van de
toekomstige gepensioneerde in bij de PDOS. Voor een correcte
berekening van het pensioen moet die aanvraag betrouwbare gegevens
bevatten over het statuut en de loopbaan van de aanvrager. In
tegenstelling tot bij de privésector, worden de periodes van
activiteit die meetellen om een overheidspensioen te berekenen,
tijdens de loopbaan niet gevalideerd door de storting van een
bijdrage, maar steunen ze op begrippen als in aanmerking komende
diensten en gelijkgestelde periodes. In de praktijk houden de
werkgevers binnen de overheid die gegevens niet uniform en
gecentraliseerd bij en worden ze pas verzameld op het ogenblik dat
het pensioen wordt aangevraagd. Het gebeurt dan ook geregeld dat
pensioenaanvragen onvolledig en slecht gedocumenteerd bij de PDOS
toekomen. Die moet dan de gegevens van de aanvragen aanvullen en zich
soms uitspreken over loopbaanelementen van de aanvragers op basis van
hun specifieke statuut, soms zelfs voor personeelsleden die niet tot
federale overheid behoren.

Deze situatie wordt mee verklaard doordat de PDOS overeenkomstig het
Handvest van de Sociaal Verzekerde verplicht is een beslissing te
nemen binnen vaste termijnen en het financiële risico draagt van een
vertraging of een fout in de berekening van het pensioen. De laatste
werkgever daarentegen is wel wettelijk verplicht de loopbaangegevens
te certificeren op het ogenblik van de pensioenaanvraag, maar daaraan
is geen enkele sanctie verbonden ingeval van lacunes of vergissingen.

Tot slot worden gegevens vaak bij de gepensioneerde opgevraagd
terwijl ze ook bij andere administraties of gegevensbanken aanwezig
zijn.

Het Rekenhof meent dat deze manier van werken om gegevens te
verzamelen en te certificeren berust op een slecht omschreven en
onaangepaste verdeling van de verantwoordelijkheid tussen de PDOS en
de diverse werkgevers binnen de overheid.

Het is van oordeel dat de laatste werkgever de loopbaangegevens van
de aanvrager moet verzamelen en certificeren en zich daartoe zo nodig
tot vorige werkgevers moet richten. Hij moet die gegevens aan de PDOS
bezorgen binnen de termijnen die overeenstemmen de eisen van het
Handvast van de Sociaal Verzekerde. De naleving van die eisen
impliceert dat voor elke ambtenaar een persoonlijk en geactualiseerd
dossier wordt bijgehouden tijdens de hele loopbaan.

Bovendien moeten aan die naleving sancties worden gekoppeld. De PDOS
moet dan nagaan of hij over alle nodige gegevens beschikt en dat die
door de laatste werkgever zijn gecertificeerd. Hij moet zich ook
uitspreken over het recht op een overheidspensioen en het bedrag
ervan.

Het sluiten van protocollen met de werkgevers binnen de overheid voor
de overzending van de gegevens, zoals dat momenteel wordt overwogen,
zou het inzamelen van de gegevens moeten vergemakkelijken. Het
Rekenhof merkt daarbij echter op dat die protocollen er ook toe
kunnen leiden dat documenten worden opgesteld voor de PDOS die
eenvoudigweg de loopbaan samenvatten, zonder dat de certificering van
de gegevens is geregeld en geformaliseerd, met het risico dat de
mogelijkheden van met name het Rekenhof om de regelmatigheid van de
pensioenen te controleren, worden beperkt.

De minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie heeft de
PDOS gevraagd zijn documentbeheerssysteem te verbeteren en benadrukt
de noodzaak protocollen te sluiten om alle gegevens door te sturen.
----------------------------
Informatie voor de pers

Het Rekenhof controleert de openbare financiën van de federale Staat,
de gemeenschappen, de gewesten en de provincies. Het draagt bij tot
de verbetering van het overheidsbeheer door nuttige en betrouwbare
informatie die voortvloeit uit een tegensprekelijk onderzoek toe te
zenden aan de parlementaire vergaderingen, aan de bewindslui en aan
de gecontroleerde diensten. Als collaterale instelling van het
parlement werkt het Rekenhof onafhankelijk ten opzichte van de
overheden die het controleert.

Het auditverslag Berekening van de overheidspensioenen.
Betrouwbaarheid van de gegevens is aan het federale parlement
bezorgd. Het integrale verslag (37p.), de samenvatting (2p.) en dit
persbericht zijn ter beschikking op de homepagina van het Rekenhof:
www.rekenhof.be.