De oudere Vlaming wil werken, maar niet te lang. De jongere wil lang niet te veel werken. En iedereen lijkt te denken dat niemand daarvoor de rekening hoeft te betalen. Wie te lang blijft dromen, zal hard landen.
Het Europees Sociaal Fonds (ESF) liet door onderzoeksbureau BeXpertise uitzoeken hoe de Vlaming aankijkt tegen zijn carrièreverloop. De conclusies zijn ontluisterend.
Slechts een op drie is van plan om tot zijn 60ste te werken. De derde die voortwerkt, betaalt daardoor het gelag voor de andere twee. De pensioenen van de voortijdige arbeidsmarktverlaters worden namelijk onvoldoende actuarieel berekend: hun pensioen ligt niet evenredig lager dan de ontbrekende jaren werk die er tegenover zouden moeten staan.
Werken tot 50
Maar niet enkel de oudere werknemer betaalt de prijs van die oversolidariteit. Ook de jongeren zijn in de aap gelogeerd. Zij betalen immers tweemaal pensioenbijdragen: eenmaal voor de gepensioneerden op rust, en eenmaal voor zichzelf via aanvullende pensioenplannen. De eerste bijdrage mag dan wel gebaseerd zijn op het repartitiebeginsel, het mag tegelijk duidelijk zijn dat de jongeren nu meer betalen dan ze ooit zullen terugkrijgen van de wettelijke pijler. Het is dan ook hallucinant in het BeXpertise-onderzoek te lezen dat een op zeven jongeren tussen 16 en 20 jaar het voor zijn vijftigste voor bekeken wil houden op de arbeidsmarkt.
De arbeidsactieven tussen twintig en vijftig jaar houden zich opvallend stil. Vooral bij de jongeren lijkt er helemaal geen besef te bestaan van de ernst van de situatie. Nochtans betalen zij binnenkort onredelijk veel voor een generatie die vaak onredelijk weinig heeft bijgedragen.
Stilte
Waar blijft dan de revolte? De furore over het onrecht binnen en tussen generaties? De roep om een écht participatiepact? Jongerenorganisaties en jongerenbewegingen van politieke partijen kunnen zich maar beter snel onder één banier scharen en dat generationele schisma hoogdringend aankaarten.
Vermoedelijk winden jongeren zich amper op over hun toekomst omdat die nog zo ver voor hen ligt. Een bedrijf dat herstructureert en daardoor in zijn extralegale voordelen snijdt, krijgt een aanvullend pensioen gemakkelijker afgeschaft dan een hospitalisatieverzekering. Bij die laatste is de ‘redding’ bij het voordoen van een risico veel tastbaarder dan de bescherming tegen het risico dat er op latere leeftijd onvoldoende inkomen is.
Onredelijke verwachtingen
Uit het BeXpertise-onderzoek blijkt dat 61% van de werknemers opleiding en begeleiding verwacht van hun werkgever. Bij de 50-plussers is dat 67%, in de groep van de 36- tot 50-jarigen zelfs 78%!
‘Verzilver het grijze kapitaal’, is de mantra die ook werkgeversorganisaties aan hun leden meegeven. Talent wordt schaarser en ervaring is een troef. Blijf dus investeren in (de aanwerving van) oudere werknemers.
Het wordt de ondernemingen echter niet gemakkelijk gemaakt. Een 58-jarige aanwerven en opleiden, zorgt voor een hoge loonkost, die rendabel kan zijn op een tewerkstellingstraject van 7 jaar (tot de pensioensgerechtigde leeftijd van 65). Maar een werkgever is niet naïef. Als twee op de drie oudere werknemers voor zijn zestigste wil uittreden, is er 66,7% kans dat zijn investering verlieslatend zal blijken...
