De Nederlandsche Bank (DNB) zou lagere kapitaaleisen moeten stellen aan aandelenbezit van pensioenfondsen dat voor de lange termijn wordt aangehouden.
Daarmee zouden deze institutionele beleggers een extra prikkel hebben om een meer geconcentreerde portefeuille op te bouwen en zo meer betrokkenheid voor de lange termijn te hebben bij de bedrijven waarin ze beleggen.
Deze 'gedachte' opperen toekomstig APG-belegger Angelien Kemna en Insead-hoogleraar en psycholoog Erik van de Loo.
Ze deden dat woensdag op basis van eigen onderzoek dat ze onder beleggers, bestuurders en commissarissen hebben gehouden in opdracht van beleggersplatform Eumedion.
Kortetermijngedrag
Als een van de oorzaken van de kredietcrisis wordt het kortetermijngedrag van aandeelhouders gezien. Om institutionele beleggers te stimuleren langer in bedrijven te investeren, wordt gedacht aan het invoeren van een loyaliteitsdividend of - stemrecht.
De kapitaaleisen van DNB houden nu geen rekening met de periode waarin aandelen worden aangehouden. Een pensioenfonds dat voor 100% in aandelen belegt, moet circa de helft meer aan vermogen hebben dan het aan verplichtingen heeft.
Als het fonds kan aantonen dat de portefeuille voor de lange termijn wordt aangehouden, en DNB ziet Kemna's idee zitten, dan zou de buffereis dalen.
Loyaliteitsdividend
Kemna geeft als criterium een minimaal belang van 5 procent in een onderneming. Dit staat gelijk aan het belang waarbij institutionele beleggers (niet pensioenfondsen) voor een aantrekkelijke fiscale behandeling in aanmerking kunnen komen. Een bezit van deze omvang is niet makkelijk te verkopen.
Kemna: 'Het is een luchtballonnetje, een gedachte naast kapitaalmarktsuggesties zoals loyaliteitsdividend en -stemrecht en fiscale plannen om het langetermijnaandeelhoudersschap te stimuleren.'
Weinig weerklank
Haar idee vond weinig weerklank onder de aanwezige pensioenbestuurders. 'Een moeilijk voorstel', oordeelde Johan van der Ende van PGGM Investments. 'Is het bestand tegen de internationale toets?', vroeg Jean Frijns zich af.
Kemna zei desgevraagd weinig vertrouwen te hebben in het effect van loyaliteitsdividend en -stemrecht.
Langetermijnaandelen
'Vanuit het perspectief van de Nederlandse pensioenfondsen kun je je afvragen of die instrumenten krachtig genoeg zijn om de extra inspanningen van selectie en actief volgen van bedrijven te rechtvaardigen. En vooral of het voldoende weerstand biedt tegen de interne en externe korte termijndruk.'
Bij ING, zo herinnert Kemna zich, had ze een aparte portefeuille langetermijnaandelen. Elk jaar dat ze achterbleef bij de index, moest ze zich intern in 'twintig pagina's verantwoorden'. Op de politieke wens dat pensioenfondsen stevige pakketten in banken nemen, reageert Kemna gereserveerd.
'Bezint eer ge begint. Er zijn geen panklare oplossingen. Liever stapje voor stapje dan met zevenmijlslaarzen iets afdwingen.'
