60 jaar OKRA Moorsele
Ik wil allereerst OKRA Moorsele van harte feliciteren met haar zestig jaar. Deze plaatselijke afdeling van de seniorenvereniging is nu zelf een senior geworden als het ware. Maar het is belangrijk dat je haar 'jong' houdt, dat wil zeggen vol dynamisme en enthousiasme. Organisaties, ook van senioren, zijn van groot belang in de samenleving. Omdat ze mensen samenbrengen, maar ook omdat ze de belangen van mensen verdedigen. We hebben allemaal onze zorgen en onze vragen. Die zorgen en vragen kunnen we niet allemaal alleen oplossen. We moeten voor onze gemeenschappelijke belangen samen gaan zitten. Een van de belangen is geformuleerd in de vraag die uw bestuur mij heeft voorgelegd voor deze toespraak: Wat met de pensioenen en de ziekteverzekering?
Ik weet en begrijp dat sommige mensen ongerust zijn. Zullen we ons pensioen nog wel blijven trekken en onze kinderen, als die gepensioneerd zijn? En als we ziek worden, zal de ziekteverzekering dat nog wel kunnen dragen?
Op beide vragen kan ik met 'ja' antwoorden. Ja, wij en onze kinderen zullen een pensioen blijven hebben. Ja, de ziekteverzekering zal blijven bestaan. Ja... als we daar de politieke wil voor hebben. En ja... onder voorwaarde dat we de nodige maatregelen nemen. Niet vanzelf dus.
Maar uw ongerustheid begrijp ik. Ons sociaaleconomisch model dat zoveel vooruitgang bracht staat onder druk. Van buitenaf én van binnenuit.
Van buitenaf: onze sociale welvaartsstaat staat onder de druk van de globalisering en haar moordende concurrentie. Wij moeten ook zeer waakzaam zijn tegenover diegenen die in de Europese Unie vooral opnieuw enkel en alleen de vrije markt willen laten gelden. Als Europa zegt dat we de openbare financiën moeten saneren, dan zeg ik: dat moeten we doen, maar tegelijk ons sociaal model blijven verdedigen.
Van binnenuit: ook in eigen land worden doemscenario's geschetst over onze welvaart. De sociale verworvenheden moeten overeind blijven. Ook na een staatshervorming, voeg ik toch maar aan toe. Soms lijkt het of sommigen van de staatshervorming gebruik willen maken om af te breken wat jarenlang in solidariteit is opgebouwd. Die noodzakelijke staatshervorming moet integendeel een middel zijn om duurzame economische groei te creëren, met als doel de verdere uitbouw van de welvaartsstaat. Anders gezegd, de herwonnen concurrentiekracht van onze economie moet ook ten dienste staan van de versterking en verdieping van de welvaartsstaat en de sociale zekerheid. Want ook in de toekomst hebben alle mensen het recht op welzijn.
Om onze pensioenen te kunnen blijven verzekeren, zijn een aantal zaken nodig. De boodschap is wel: dat kan alleen mits een zuinig beleid, door de beperking van de groei van de uitgaven en door meer mensen langer op de arbeidsmarkt actief te laten zijn. Zowel de overheid als de burger draagt dus verantwoordelijkheid.
De overheid:
Die moet op een sociaal rechtvaardige manier de tekorten en de schulden van het verleden afbouwen om de noodzakelijke gezondmaking van onze openbare financiën zo te realiseren dat we ons sociaal systeem behouden. Trouwens, de begroting in evenwicht brengen is noodzakelijk om de betaalbaarheid van de sociale zekerheid te garanderen.
De burger:
Om onze sociale zekerheid betaalbaar te houden en onze welvaart te blijven verzekeren, moeten meer mensen langer aan het werk. Laat het duidelijk zijn: de wettelijke pensioenleeftijd moet op 65 jaar blijven. Maar de werkelijke leeftijd waarop mensen stoppen met werken, moet omhoog om de pensioenen te verzekeren voor later, met een vergrijzende bevolking.
Bij beide punten - de sanering van de overheidsuitgaven en de vergrijzing - wil ik graag wijzen op wat men vaak vergeet.
Bij de sanering van de overheidsuitgaven:
Sommige partijen en krantencommentatoren lijken aan te geven dat de budgettaire inspanning tot 2015 niet te doen is of zeer pijnlijk. Ze spreken over een inspanning van 22 miljard. Hiermee jagen ze de mensen angst aan. Enkel en alleen het doortrekken van de huidige regeringsbeslissingen zal 5 miljard opleveren. Op federaal niveau zal er een bijkomende inspanning (bovenop huidige regeringsbeslissingen) moeten komen van 10 miljard om het aan traject aanbevolen door de hoge raad van financiën te voldoen. Dit is veel maar is zeker niet onmogelijk. Ik ben er dan ook overtuigd dat dit kan zonder aan de fundamenten van ons sociaal bestel te sleutelen. Mijn boodschap is niet dat er geen hervormingen nodig zijn of dat deze hervormingen pijnloos zijn. Het structureel evenwicht in 2015 is levensbelangrijk om de betaalbaarheid van de pensioenen te garanderen. Indien we dat evenwicht bereiken in 2015, moeten we daarna geen bijkomende maatregelen nemen om de welvaartsvastheid van de pensioenen te garanderen. Bovendien zorgen er voor dat tegen 2060 de staatsschuld daalt beneden de 80 procent. Indien we het evenwicht tot 2030 vasthouden, is de welvaartsvastheid van de pensioenen heel zeker gegarandeerd en zakt de schuld tegen 2060 tot onder de 40 procent. Dat is het goede scenario om een buffer aan te leggen tegen de grillen van de economische wereld te kunnen opvangen. Te doen!
Bij de problematiek van de vergrijzing:
Uit het recentste rapport van de Vergrijzingscommissie blijkt dat de budgettaire kost van de vergrijzing tussen 2010 en 2060 5,6 procent van het BBP bedraagt. Ten opzichte van vorig jaar is de kost 0,5 procentpunt van het BBP lager dan eerst verwacht. Dat zou het gevolg zijn van andere demografische vooruitzichten dan gedacht. Die nieuwe bevolkingsvooruitzichten tonen een toename van de jongere en actieve leeftijdsklassen en een vrij gelijkblijvend aantal 65-plussers. Dat betekent dat de afhankelijkheidsratio van de ouderen tussen 2010 en 2060 minder toeneemt dan eerder berekend. Dat nieuw demografisch kader zegt dus het aantal gepensioneerden inderdaad toeneemt, maar dat ook de beroepsbevolking groeit. Het is wel de taak van de overheden in dit land om dit arbeidsmarktpotentieel beter aan te boren. Op dit moment is er een rijk onderbenut potentieel aan arbeidskrachten die aan de kant blijven staan door tekortschietende opleiding en vorming of door voortijdige uittreding uit de arbeidsmarkt.
En onze ziekteverzekering dan?
In ons land hebben we veel over onze gezondheidszorg. Onze uitgaven voor de gezondheidszorg nemen sneller toe dan onze economische groei. De jongste twintig jaar groeide het BBP gemiddeld met 2 procent per jaar, de uitgaven voor gezondheidzorg met 3,8 procent. Indien de stijging van de gezondheidsuitgaven aanhoudt, zal de gezondheidszorg in 2015 12,6 procent van onze nationale welvaart opsouperen, in 2050 bijna een kwart. Nu is dat 10,2 procent. In die 10,2 procent zitten zowel overheidsuitgaven (voornamelijk de verplichte ziektekostenverzekering) als bijdragen van de patiënt. Die persoonlijke bijdragen stijgen ook, nu al ruim bedragen ze een kwart van de gezondheidskosten. We moeten de vraag stellen: is onze gezondheidszorg nog betaalbaar voor iedereen?
De overheid moet voorwaarden scheppen opdat een kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare zorg verzekerd blijft voor iedereen. Het publieke belang moet voorop blijven staan, ook in het antwoord op de uitdagingen. Wij moeten er dus in slagen om de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van ons zorgaanbod te blijven verzoenen met de demografische evoluties en de technische innovaties. Privatisering, commercialisering of vermarkting van de zorg moeten we vermijden, want dat leidt tot een zorgaanbod dat niet meer toegankelijk en betaalbaar is voor iedereen. Buitenlandse voorbeelden leren dat puur gecommercialiseerde zorg nefast is voor de volksgezondheid. Een zorgzame samenleving kan nooit worden gerealiseerd vanuit de markt alleen. Bovendien, de relatie tussen de patiënt en de dokter is anders dan vraag en aanbod. Een patiënt is meer dan een klant. De patiënt is een medemens met recht op respect en aandacht.
Het is belangrijk om weten dat de vergrijzing wel meespeelt in de stijgende uitgaven voor gezondheidszorg, maar dat dit niet dé eerste oorzaak ervan is. De voornaamste oorzaak van de kostenstijging is de technologische ontwikkeling. Allerhande technologische ontwikkelingen leiden niet enkel tot een betere, maar ook tot een steeds duurdere gezondheidszorg. Talrijke ziekten en aandoeningen
worden momenteel beter behandeld dan enkele decennia geleden, maar de kostprijs van de medische zorgen is ook voortdurend de hoogte in gegaan.
Het is nodig de gezondheidsuitgaven onder controle te houden. Hoe kunnen we dat?
Een eerste mogelijke kostenpost waarop kan worden bespaard, is de aankoop van geneesmiddelen en medisch materiaal. Een rationeler en gezamenlijk aankoopbeleid kan de factuur mee helpen drukken. Op niveau van een ziekenhuis kunnen groepsaankopen zeer voordelig uitvallen. Op niveau van ziekenhuisassociaties of van de overheid kan openbare aanbesteding nog grotere besparingen met zich meebrengen. Bovendien worden er te veel geneesmiddelen voorgeschreven, vooral binnen de ambulante zorg.
Niet alleen worden er te veel geneesmiddelen voorgeschreven, ook vinden heel wat onderzoeken en medische prestaties plaats waarvan het nut twijfelachtig is. Volgens het vakblad De Specialisten wordt bijna één op de vier specialisten onder druk gezet door hun ziekenhuis om volstrekt onnodige onderzoeken uit te voeren. De huidige financiering voor ziekenhuizen is hier grotendeels verantwoordelijk voor. Meer prestaties betekenen meer inkomsten, wat aanzet tot overconsumptie. Een andere ziekenhuisfinanciering dringt zich dus op. In plaats van tussenkomst per prestatie een 'forfait' per soort aandoening.
De medische wereld specialiseert zich in toenemende mate. Voor sommige ingrepen zijn zware investeringen in apparatuur en personeel noodzakelijk. Niet elk ziekenhuis moet ook alle hoogtechnologische apparatuur hebben (nergens ter wereld is dat zo, wel bij ons). Door meer samen te werken kan het goedkoper.
Ziekenhuizen zijn niet de enige zorgverstrekkers. Huisartsen, thuisverzorgers, bejaardentehuizen, kinesisten en andere paramedici bieden eveneens zorgen aan, soms aan een lagere kostprijs en met meer comfort voor de zieke. Door betere samenwerking tussen alle actoren van de gezondheidszorg kan veel bespaard worden. Besparingen in de uitgaven die er moeten toe bijdragen dat de gezondheidszorg toegankelijk blijft voor iedereen.
Ja dus, onze pensioenen en onze ziekteverzekering kunnen verzekerd blijven. Waar een wil is, is een weg. En die weg is: verantwoordelijkheid nemen.
Nieuw ! Pensiontalk Mobile (betaversie)
