Volgens een artikel in “De Tijd” van 6-7 augustus (en integraal te lezen op www.netto.be/pensioensysteem) kan België nog heel wat leren van andere landen wanneer het de veiligstelling van de pensioenen voor de toekomst betreft. De pensioenbuffer van België situeert zich momenteel onder het gemiddelde. De Noorse, Nederlandse en Australische pensioenfondsen kunnen de financiering van de pensioenen 30 jaar lang waarborgen. In België is dat amper 7 maanden.
Het beheerd vermogen van pensioenfondsen bedraagt 1043 mia euro in Australië, 820 mia euro in Nederland, 400 mia euro in Noorwegen en 162 mia euro in Portugal. In België gaat het om 17,6 mia euro van het Zilverfonds. Dit fonds werd in 2001 opgericht om de financiering van de pensioenen tot 2030 veilig te stellen. Sinds 2006 wordt dit fonds om budgettaire redenen echter niet meer gespijsd.
Australië wil nog grotere reserve
Zelfs met hun huidige reserve zijn de Australiërs er nog niet gerust in. Om het pensioensysteem betaalbaar te houden, zouden de bijdragen van de werkgevers moeten stijgen van 12 tot 15 procent. Dat idee stuit echter op felle weerstand van werkgevers, die een belastingverhoging van bijna 20 miljard euro ten laste van de bedrijven en kmo’s niet zien zitten.
De pensioenuitgaven in verhouding tot het BBP
De pensioenuitgaven in verhouding tot het BBP (bruto binnenlands product) zijn zeer verschillend in de verschillende hierboven vermelde landen. België zit met 9% pal op het OESO-gemiddelde, Zweden zit er met 8% net onder, Portugal zit er met 11% ruim boven. En Noorwegen en Nederland komen uit op 5%. En dan kan nog niemand tippen aan Australië waar het percentage 3,5% bedraagt.
Nederland heeft beste pensioensysteem ter wereld
Nederland heeft volgens een onderzoek van de Universiteit van Melbourne het beste pensioensysteem ter wereld. Zelfs de verliezen tijdens de financiële crisis in acht genomen, beschikken ze nog over 820 mia reserves. De tweede pensioenpijler (betaald door de werkgevers) is er quasi vanzelfsprekend en liefst 90% van alle Nederlanders doet aan een vorm van pensioensparen. Ondertussen heeft Nederland de normen voor het wettelijk pensioen of kortweg AOW (Algemene Ouderdomswet) aangescherpt. De wettelijke pensioenleeftijd stijgt naar 66 jaar in 2020 en naar 67 in 2025. Wie dan een jaar vroeger stopt met werken ziet zijn basispensioen met 5,5 procent zakken.
Portugal: Hoe hoger de levensverwachting, hoe lager het pensioen
Misschien zeer onverwacht in dit rijtje van goede voorbeelden is Portugal. Daar heeft de regering in 2007 een grondige pensioenshervorming doorgevoerd en het uit te betalen pensioen gekoppeld aan de levensverwachting. Hoe hoger de levensverwachting, hoe lager het pensioen. En vroeger stoppen met werken kost een bepaalde percentage per maand. In een nota van Di Rupo is een zwak doorslagje te vinden van die maatregel. De minimum-leeftijd voor vervroegd pensioen stijgt twee maanden per extra levensjaar. De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft al laten weten dat ze niet zo ver wil gaan als de Portugezen.
Zweden: mix van een repartitie- en kapitalisatiesysteem
In Zweden is men overgestapt van een repartitiestelsel (zoals België er één heeft, en waarbij het geld dat via de sociale bijdragen binnenkomt meteen terug buiten gaat naar de uitbetaling van pensioenen) naar een mix van een repartitie- en kapitalisatiesysteem. Die mix impliceert dat een deel naar de uitbetaling van de lopende pensioenen gaat, en een ander deel op een persoonlijke rekening terecht komt bij de pensioenkas. De hoogte van het pensioen hangt dan ook af van de betaalde bijdrage en van de winst op het geïnvesteerde kapitaal.
Noorwegen: inkomsten uit energiesector voor pensioenen
Noren hebben dan weer pas recht op een volledig wettelijk pensioen op hun 67ste. En dat kunnen ze nog verhogen door tot hun 70ste te werken. Een aanzienlijk deel van de inkomsten uit de energiesector (die voor een groot deel gecontroleerd wordt door de overheid) wordt door de overheid in een pensioenfonds gestort sinds 2006.
Het is vijf voor twaalf voor het Belgische pensioensysteem
Zeggen dat België dringend nood heeft aan een globale hervorming van de pensioenen is een open deur intrappen. Er is al 1,5 jaar een groenboek pensioenen. Een regering van lopende zaken kan echter geen grondige hervorming doorvoeren.
Bij het zien van bovenstaande cijfers hoeven we niet meteen paniekvoetbal te gaan spelen, maar wel beseffen dat het vijf voor twaalf is voor het Belgische pensioensysteem.
Erik Vanderheiden
Nieuw ! Pensiontalk Mobile (betaversie)
