De regering staat met haar pensioenhervorming nergens. Oppositiepartij SP.A steekt daarom een handje toe.
De Nationale Pensioenconferentie raakt maar niet uit de startblokken. Eind januari beloofde minister van Pensioenen Michel Daerden (PS) een 'witboek' tegen de grote vakantie. Dat boek zou een aantal voorstellen moeten bevatten om het Belgische pensioenstelsel de 21ste eeuw binnen te loodsen. Veel concreets wordt evenwel van deze regering niet meer verwacht. In het najaar heeft premier Yves Leterme (CD&V) de handen vol met het Europese voorzitterschap. Nadien volgt de kiescampagne.
Oppositiepartij SP.A stelde gisteren zelf een ambitieus pensioenplan voor. Voor de socialisten wordt het een van de speerpunten waarmee ze de kiezer willen charmeren. Voorzitter Caroline Gennez en kamerfractieleider Bruno Tobback mikken op twee sporen. Op korte termijn willen ze via enkele gemikte maatregelen de pensioenen opkrikken. Op langere termijn moet er een totaal nieuw stelsel komen dat veel beter rekening houdt met de dynamische manier waarop mensen een loopbaan opbouwen.
'We willen bij jongeren echt het vertrouwen herstellen over de betaalbaarheid van de pensioenen. Daarom komen we met een opbouwend verhaal', zei Gennez. België heeft zowat de laagste pensioenen van West-Europa. De overheidsschuld en de vergrijzing laten twijfels rijzen over de betaalbaarheid ervan. Het bijzonderde imago van Daerden is ten slotte niet van die aard om op twee oren te slapen.
Het wantrouwen en het karige wettelijke pensioen doen mensen naar alternatieven uitkijken. Heel wat werknemers bouwen samen met hun werkgevers aan een tweede pensioenpijler. Bovendien doen heel wat Belgen ook aan het fiscaal gestimuleerde pensioensparen (de derde pijler), waar de SP.A (in tegenstelling tot de Franstalige partijen) niet aan wil raken. Toch is die zelfredzaamheid geen goed signaal. Het vermindert de solidariteit. Tobback: 'Bovendien betaal je in zekere zin twee keer. Als je jezelf verzekert voor je oude dag bij de sociale zekerheid moet de uitkering volstaan. Het kan niet de bedoeling zijn om een tweede verzekering te nemen.'
Het pensioenplan van de SP.A wil het vertrouwen in het systeem op een solidaire manier herstellen. Op korte termijn wil de partij de inkomensgarantie voor ouderen boven de armoedegrens tillen. Zo wordt elk wettelijk pensioen op zijn minst gelijk aan die armoedegrens. Verder moet elke werknemer het recht hebben om via zijn werkgever een tweede pensioenpijler op te bouwen. Dit gaat de werknemers en de werkgevers gegarandeerd geld kosten. Maar dat is nu eenmaal de prijs die moet worden betaald om tot (toch voor de lage en middeninkomens) een vervangingsratio van 75 procent te komen: een pensioen dat 75 procent bedraagt van het laatste loon.
Deze aanpak blijft evenwel onvoldoende om ook de midden- en hogere inkomens voor het wettelijke systeem warm te maken. Door het lage wettelijke pensioen hebben zij enkel te winnen bij geïndividualiseerde pensioenplannen in de privésector. Om die legitimiteit te herstellen stelt de SP.A een systeem voor met een gewaarborgd pensioen (voor iedere Belg) en een opgebouwd pensioen (naargelang de loopbaan).
Niet langer de privésector maar wel de overheid zou dat opgebouwd pensioen beheren. Daarbij is de SP.A er nog niet uit of het om een repartitiestelsel (betaald uit de algemene middelen) dan wel om een kapitalisatiestelsel (betaald uit opgebouwde bijdragen) moet gaan. Tegen oktober moet de discussie worden afgerond. Eerst toetst de partij in Vlaanderen haar voorstellen.
Voorstellen
1. Een wettelijk gewaarborgd pensioen. Dat pensioen is welvaartsvast en garandeert de levensstandaard. Concreet wil de SP.A via de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) de armste gepensioneerden boven de armoededrempel brengen.
2. Een tweede pijler voor iedereen. Naast een gewaarborgd pensioen krijgt iedereen het recht om een geïndividualiseerd pensioen op te bouwen. Werkgevers en werknemers nemen de kosten op zich. Ongeveer de helft van de werknemers heeft nu al uitzicht op een aanvullend pensioen. Via die tweede pijler moet het pensioen 75procent bedragen van de laatst verkregen wedde.
Lange termijn
Een nieuw pensioencontract voor elke jongere. Wie de arbeidsmarkt op stapt, krijgt een tweeledig pensioen. Het wettelijk gewaarborgd deel (gelijk aan de armoedegrens) wordt voor iedereen hetzelfde. Daarnaast bouwt de werknemer in een wettelijk stelsel (en door de sociale zekerheid beheerd) geïndividualiseerde rechten op. De combinatie ervan biedt uitzicht op een pensioen van 75 procent van de laatste wedde
