Sinds het najaar van 2008 denkt een mens op een andere wijze na over gepensioneerd zijn of met pensioen gaan. Hij beseft door de financiële crisis steeds beter dat het behalen van een stabiele return uit beleggingen veel minder evident is dan tot voor de herfstschokken werd aangenomen. Aandelenrisico hoef je vandaag niet meer uit te leggen. De meesten hebben daar recent mee kennisgemaakt. Maar de pensioenperiode herbergt nog tal van andere risico's of valkuilen waar je best op voorhand over nadenkt en tracht een strategie voor uit te dokteren.
Een van de grootste risico's waar een pensioengerechtigd persoon een oplossing voor moet uitwerken, is het langlevenrisico. Statistisch wordt de bevolking steeds ouder. Dat houdt in dat je rekening moet houden als 60-jarige met een planningshorizon van meer dan 25 jaar. Je beschikt bijgevolg best over een voldoende groot kapitaal om gedurende die lange periode een stabiele aanvulling te voorzien bovenop het wettelijke pensioen.
Een ander probleem dat zich aandient, is de lage rente op risicoloze beleggingen. Wie vandaag zijn kapitaal risicoloos wenst te beleggen, wordt geconfronteerd met een historisch laag rentepeil. Wie als gepensioneerde nu stukken die op eindvervaldatum zijn gekomen, veilig wenst te herbeleggen en geconfronteerd wordt met een opbrengst van netto 2 tot 3% heeft misschien dubbel zoveel kapitaal nodig voor hetzelfde absolute inkomen als voorheen.
Een bijkomend risico vormt de mogelijkheid van tewerkstelling. Zeer vaak rekenen jonggepensioneerden nog een stuk op een aanvullend inkomen uit arbeid. Men kan nog links of rechts wat bijklussen of advies verstrekken. Dat inkomen vormt een leuke aanvulling en maakt dat je de spaarcenten niet direct hoeft aan te spreken. De forse recessie die de laatste maanden onze economie teistert, heeft als vervelend effect dat dit soort van jobs, die meestal niet in de statistieken inzake tewerkstelling zijn opgenomen, het eerst sneuvelen.
Ook kosten voor verzorging baren steeds meer zorgen. Het overnemen van een hospitalisatieverzekering van de onderneming waarvoor men tewerkgesteld was, wordt steeds duurder. Het onderschrijven van een nieuwe polis op het moment van pensioen is vaak nog duurder en je wordt uitgesloten voor tal van risico's of je kan maar een beperkte dekking bekomen. Zonder hospitalisatiepolis is het risico op een onverwachte ziekte helemaal erg en financieel een steeds zwaardere dobber.
Er zijn nog tal van risico's die in een gedegen pensioenplanning moeten geanalyseerd en geneutraliseerd worden. Denk maar aan risico's als vroegtijdig verlies van een partner, echtscheiding na pensioen, andere huisvesting, zorg voor de kinderen of kleinkinderen... Een uitgewerkt pensioenplan is geen overbodige luxe wil je verrassingen vermijden.
Ten slotte is het ergste risico nog geconfronteerd worden met fraudeurs of malafide adviseurs. Je zuurverdiende spaarcenten moeten verliezen aan vlotte verkopers die het vervolgens spectaculair verkeerd beleggen, het komt helaas nog elke dag voor. De meeste mensen hebben een beperkte kennis inzake bovenstaande risico's. Ze moeten zich dus beroepen op derden om het voor hen te beheren. Het is juist van deze kenniskloof dat nog zo vaak misbruik gemaakt wordt. Wat kan je eraan doen?
Leer tenminste de basisprincipes van beleggen. Een kleine inspanning die zeker loont. Beleg nooit in zaken die je niet begrijpt. Vraag minstens een tweede mening over beleggingsvoorstellen, liefst bij een concurrent van de aanbieder. Die zal u zeker trachten te verduidelijken wat er allemaal schort en waarom je beter bij hem belegd. En zorg ervoor, als je ouder wordt, dat je binnen of buiten de familie een vertrouwenspersoon hebt die, wanneer je het zelf niet meer kan, de controle over het beheer kan overnemen.
Jo Stremersch is vennoot bij Stremersch, Van Broekhoven & Partners.
