InFinance faciliteerde het rondetafelgesprek Pensioen. Deelnemers waren Diederik Schouten (Delta Lloyd), Eckhardt Dulfer (InFinance), Erik Beckers (SNS Reaal), Iwan van den Berg (ASR), Martijn Develing (InFinance), Peter Hoogewoning (PNG), Richard Pauw (Syntrus Achmea) en Willem van der Vorm (ASR).
De discussies werden gevoerd over twee hoofdonderwerpen. De duurzaamheid van het pensioenstelsel en de communicatie van pensioen. Tijdens het gesprek bleek dat beide onderwerpen elkaar sterk overlappen. Een verslag van de bijeenkomst wordt gepubliceerd in het nummer van InFinance dat verschijnt op 26 maart.
Hier vindt u een samenvatting, die is opgesteld door Eckhardt Dulfer op persoonlijke titel en op basis van zijn waarneming. Eventuele onjuiste conclusies zijn niet toe te rekenen aan de deelnemers. Omdat er vanuit verschillende pensioennetwerkgroepen veel belangstelling is getoond voor de uitkomsten van de rondetafel wordt deze samenvatting al vast gepubliceerd om de deelnemers van de netwerkgroepen in de gelegenheid te stellen mee te discussiëren.
2030 als peildatum
Om de duurzaamheid van onze pensioenen te waarborgen, is een grondige herziening van het stelsel noodzakelijk. De demografische ontwikkeling van de bevolking leidt versneld tot een sterkere vergrijzing dan tot voor kort op basis van wetenschappelijk onderbouwde prognoses werd aangenomen. Dit heeft niet alleen consequenties voor de duurzaamheid van het pensioen. Samen met Solvency II heeft dit ook consequenties voor de reserves van verzekeraars.
Een hogere pensioenleeftijd is onvermijdelijk. Tegelijkertijd valt er veel winst te halen, bij het realiseren van meer werkende mannen en vrouwen in de leeftijdsgroep tot de nu geldende pensioenleeftijd van 65 jaar. Voor het nadenken en het uitvoeren van de noodzakelijke aanpassingen van het stelsel dienen de betrokken partijen (sociale partners, politiek en deskundigen) een ruimere horizon te kiezen dan waarvoor in de opdracht aan Goudswaard werd gekozen. Voor de duurzaamheid van de pensioenen moet 2030 als peildatum worden genomen. De huidige voorgestelde wijzigingen, met daarbinnen de nu voorliggende verhoging van de pensioenleeftijd, zijn slechts kleine bijstellingen op het huidige stelsel.
Volgens de rondetafel moeten alle partijen meer lef tonen en willen nadenken over een totaal nieuw stelsel. Het stelsel moet voorzien in een grotere en eenvoudiger toegang voor medewerkers die gedurende hun loopbaan aan de onderkant van het loongebouw blijven. In vergelijking met het huidige drie pijlersysteem zullen juist die werknemers meer pensioen op kunnen bouwen in de tweede pijler dan nu het geval is. Dit kan bereikt worden door een lagere of zelfs geen AOW-franchise. Het nieuwe stelsel wordt zo socialer. Boven een nader vast te stellen plafond krijgen mensen ruimte om met fiscale en sociale faciliteiten hun eigen pensioen te regelen. De intergenerationele solidariteit die het huidige pensioenstelsel gijzelt wordt niet als rechtvaardig ervaren.
Juridische zuiverheid
Standaardisering van het basispensioen is bespreekbaar. Kenmerk van dat stelsel moet eenvoud zijn. Dit maakt het beheer goedkoper, maar zal tevens leiden tot een betere communicatie. Dat zal weer leiden tot een groter begrip bij de werknemer. Begrip is de basis voor een grotere eigen verantwoordelijkheid bij de werknemer. Bottlenecks om de huidige communicatie (bijvoorbeeld startbrief) te verbeteren zijn de juridische zuiverheid, die vereist is in de communicatie, en de huidige claimcultuur. De rondetafel doet een oproep aan alle partijen in de markt om communicatie te ontwikkelen waarbij de nadruk ligt op begrijpelijkheid in plaats van de juridische zuiverheid. Dit eist wel een nieuw maatschappelijk draagvlak.
Aan de kwaliteit van de eigen communicatie kunnen concurrentiële voordelen worden behaald. ‘Angst' als trigger om ‘naar je pensioen te kijken, moeten de uitvoerders uit hun communicatie bannen. Objectieve en transparante informatie zal het commercieel uitbaten van de communicatie niet in de weg staan. Integendeel. Om pensioenbewustheid te verankeren in de maatschappij moeten leerlingen op hun scholen al les krijgen in pensioen en vooral kennis maken met financiële planning.
Bestendig gedrag
De financiële sector kampt met een vertrouwensprobleem. De sector is daar voor een groot deel zelf schuldig aan. Het probleem is niet alleen met een betere en transparante houding en communicatie op te lossen. In de praktijk moeten financiële instellingen door bestendig gedrag hun betrouwbaarheid aantonen. Het vertrouwensprobleem wordt gevoeld door zowel verzekeraars als pensioenfondsen.
De rondetafel herkent en erkent het verwijt van de politiek dat de regelingen vaak te complex zijn en onderschrijven de behoefte aan eenvoud en willen er graag verder in investeren. Op dit moment worden in de communicatie al grote stappen gezet. Tegelijkertijd doet de rondetafel een beroep op de overheid, politiek en sociale partners om terughoudend te zijn met het invoeren van nieuwe regels. De lange stroom van wetgeving van de afgelopen jaren, heeft ‘niet echt bijgedragen aan de eenvoud en begrijpelijkheid van pensioen'.
Conclusie
Ik heb de middag als zeer prettig en stimulerend ervaren. De discussies waren open en er werd goed naar elkaar geluisterd. Voor de dagvoorzitter was het een feestje. Ik wil iedereen hartelijk danken voor de inbreng. Ook ben ik dank verschuldigd aan de mensen die er voor gezorgd hebben dat er zo veel inhoudelijke kwaliteit en deskundigheid door de aanbieders is afgevaardigd. De rondetafel heeft ook bijgedragen aan het samenstellen van het programma voor PensioenVak dat na de zomer wordt georganiseerd door InFinance in samenwerking met binnenkort aan te kondigen nieuwe partners uit de uitgeefwereld. De rondetafel zal worden vervolgd met nieuwe deelnemers uit de politiek en sociale partners.
