Vandaag houdt de Nederlandse Bond voor Pensioenbelangen (NBP) een congres onder de titel ‘Paalrot in Pensioenpijlers’. NBP stelt dat de pensioenfondsen teveel worden beheerst door werkgevers en werknemers die maar één belang hebben en dat is zo min mogelijk premie betalen. Er moet meer zeggenschap komen voor gepensioneerden.
Het probleem is eigenlijk best goed te begrijpen. Enerzijds hebben we de gepensioneerden. Een grote groep van hen heeft jarenlang gewerkt en premies betaald aan het pensioenfonds. Dat fonds heeft -zo ging dat decennia geleden nog- uiterst voorzichtig belegd en goed op het pensioengeld gepast. Eind jaren ‘90 is daar een verandering in gekomen. Pensioenfondsen gingen steeds meer over naar andere vormen van beleggen. Dat heeft ze overigens geen windeieren gelegd. Het ging zelfs zo goed dat er tijden zijn geweest van premieverlaging, premievakantie of zelf geld terugbetalen. Met name door de internetbubble begin deze eeuw kwam hier een eind aan. De overschotten dreigden te veranderen in tekorten. De meeste fondsen konden het destijds echter nog net droog houden. Nog maar net hersteld van de internetbubble komt er vorig jaar een financiële crisis overheen met grote gevolgen voor de pensioenfondsen. Pensioenfondsen nemen nu drastische maatregelen. Opvallend is echter dat de meeste pensioenfondsen de premie ongemoeid laten en er voor kiezen om in te grijpen in de indexaties van de gepensioneerden. Er zijn fondsen die hebben besloten om 5 en sommige zelfs 10 jaar niet te indexeren. Een groot aantal gepensioneerden zal dus nooit in hun leven meer een indexatie ontvangen. Ik begrijp de verontwaardiging van de gepensioneerden wel.
Ik moet hierbij nog opmerken dat de maatregelen die genomen zijn door de pensioenfondsen worden genomen door het bestuur. Het bestuur bestaat bij de meeste fondsen uit werkgevers en werknemers. Gepensioneerden hebben meestal geen stem in een pensioenfonds. En waar zij wel een stem hebben, is dat meestal beperkt tot een adviesfunctie. Gepensioneerden moeten daarom langs de zijlijn meekijken en hopen dat de werkgever en werknemers goed beslissen over hun pensioen en indexatie.
Naast de gepensioneerden hebben we de werkgever en de werknemers. De groep die nu de premie moet betalen. Als gevolg van de financiële crisis staat voor veel mensen hun baan onder druk. Daarnaast is het pensioen dat zij hebben opgebouwd minder zeker geworden en het is maar afwachten of dat pensioen er over 20 jaar nog is, zo denken inmiddels veel mensen. En dan komt als klap op de vuurpijl het tekort dat is ontstaan bij de gepensioneerden. Zij kunnen dit jaar geen indexatie krijgen omdat er te weinig geld in kas is. Ik kan me ook goed voorstellen dat werkgevers en werknemer nu niet staan te springen om dan maar meer premie te gaan betalen om enerzijds hun eigen pensioen veilig te stellen en anderzijds de indexatie van de gepensioneerden te financieren.
Een generatieconflict dreigt is de titel van deze post. Voor mij is het echter geen dreiging meer, maar is het conflict een feit geworden. Een conflict dat is ontstaan door de keuze voor solidariteit. Jongeren zorgen voor ouderen. De ouderen zijn vroeger solidair geweest en verwachten dat nu van de jongeren. Daarbij moet echter niet uit het oog worden verloren dat de huidige solidariteit een groter offer vraagt dan de solidariteit van 20 tot 30 jaar geleden. De vraag is hoe lang we dit nog overeind willen en kunnen houden.
