Pensioenleeftijd en job
Maar laten wij het eerst even hebben over de gevolgen van het bereiken van de pensioenleeftijd. Die is (voor mannen en vrouwen) 65. Vervroegd pensioen is mogelijk vanaf de leeftijd van 60 jaar, maar dan moet de werknemer een beroepsloopbaan kunnen bewijzen van minstens 35 jaar.
Op zich maakt het bereiken van de pensioenleeftijd geen einde aan de arbeidsovereenkomst van een werknemer. Anders dan ambtenaren worden werknemers niet op rust gesteld. Dat betekent dat, indien één van de partijen de samenwerking wil beëindigd zien, hij daartoe het initiatief moet nemen. Zo niet loopt de arbeidsovereenkomst gewoon door. In de regel wordt in dergelijke situaties aan de overeenkomst een einde gemaakt in onderling akkoord. De partijen gaan gewoon in onderlinge verstandhouding uit elkaar op een afgesproken tijdstip. Maar voelt men aan dat dat niet zal gaan en wil men van de ander af, dan moet een opzegging worden gegeven. Bedienden die op rust willen gaan, kunnen aan hun werkgever al vanaf de leeftijd van 60 een verkorte opzeggingstermijn betekenen. Omgekeerd kan de werkgever dat maar tegen of na het tijdstip waarop de bediende 65 jaar is geworden.
Genieten en werken
Van pensioenen pleegt men te zeggen dat zij worden “genoten”. Maar voor wie het niet te passief ziet of zijn pensioen nog wil aanvullen, bestaat de mogelijkheid voort te werken.
De pensioenwetgeving bepaalt echter dat één van de voorwaarden om een pensioen betaald te krijgen, erin bestaat geen niet-toegelaten beroepsactiviteit te verrichten. De idee is blijkbaar dat wie een pensioen als vervangingsinkomen heeft, dat maar moet inleveren als hij nog of opnieuw een arbeidsinkomen ontvangt. De achterliggende, maar vooral achterhaalde beweegreden daarvoor is blijkbaar dat gepensioneerden geen werk moeten inpakken van jongeren.
Opdat de Rijksdienst voor Pensioenen zou kunnen controleren of een gepensioneerde arbeid verricht, moet daarvan in voorkomend geval vooraf mededeling worden gedaan aan de Rijksdienst. Wordt de activiteit van een gepensioneerde als werknemer uitgeoefend, dan moet ook de werkgever die hem tewerkstelt, daarvan aangifte doen. De werkgever die dat niet doet kan een boete oplopen. Sinds 1 januari 2006 bestaat die dubbele aangifteplicht evenwel niet meer voor gepensioneerden van 65 jaar of meer wiens pensioen al in betaling is.
Grenzen
De grenzen die gesteld zijn aan de activiteit die een gepensioneerde werknemer mag uitoefenen zonder zijn pensioenrechten aangetast te zien, zijn dezelfde als voor gepensioneerde zelfstandigen en ambtenaren. Zij worden niet bepaald op grond van de omvang van de arbeid, maar op basis van het inkomen daaruit.
De regeling is vrij ingewikkeld, maar komt in hoofdlijnen op het volgende neer. De grens van de toegelaten activiteit is op jaarbasis vastgesteld. Hij varieert naargelang de gepensioneerde (werknemer, zelfstandige of ambtenaar) een activiteit als werknemer dan wel als zelfstandige uitoefent, naargelang hij personen ten laste heeft of niet en naargelang hij al dan niet de wettelijke pensioenleeftijd heeft bereikt. Voor personen die een overlevings- en geen rustpensioen genieten, ligt de grens vóór de leeftijd van 65 jaar, hoger. Om een idee te geven. In 2010 mag wie een rustpensioen geniet, hoogstens € 21.436,50 bruto verdienen als werknemer, maximum € 17.149,19 als zelfstandige als hij geen personen ten laste heeft en 65 jaar of ouder is.
Alles of niets
Toch is het niet zo dat de gepensioneerde bij het overschrijden van de grens altijd zijn volledige pensioen verliest. Wordt de grens met minder dan 15% overschreden, dan wordt het pensioen enkel proportioneel verminderd. Wordt de grens met 15% of meer overschreden, dan wordt het pensioen voor het betrokken kalenderjaar volledig geschorst. De pensioenbedragen die de gepensioneerde voor dat jaar al heeft ontvangen, zal hij moeten terugbetalen.
Weliswaar werden de grenzen de laatste jaren fors opgetrokken. Maar de volledige afschaffing ervan lijkt om meerdere redenen aan de orde.
Willy van Eeckhoutte.
