'We slagen er niet in groepsgevoel onder dokters te exporteren' : Amonis-voorzitter Herwig Van Dijck

Amonis-voorzitter Herwig Van Dijck betreurt dat andere zelfstandigen niet willen toetreden tot zijn pensioenfonds

De wettelijke pensioenen voor zelfstandigen schieten ruimschoots tekort', stelt Herwig Van Dijck, de voorzitter van het pen- sioenfonds voor vrije beroepen Amonis. 'Het gemiddelde wettelijke pensioen van zelfstandigen bedraagt 640 euro, terwijl een verblijf in een verzorgingstehuis snel 1.400 euro per maand kost. Dat is een groeiend probleem.' Toch zijn er nog steeds heel wat bakkers, beenhouwers of kleine ondernemers die zich niet bewust zijn van het probleem. 'We hebben hard gewerkt aan de bewustmaking binnen de verzorgende sector, maar elders wordt er vaak nog te weinig aandacht aan gegeven. We zijn er niet in geslaagd het groepsgevoel onder dokters te exporteren naar andere sectoren.'

Randfenomeen

Amonis telt vooral dokters (72%), tandartsen (12%), kinesisten (14%) en apothekers (1%) onder zijn leden. Sinds 2006 opende Amonis de deuren voor andere vrije beroepen. Die zijn echter nog steeds slechts een 'randfenomeen' van 1 procent. 'In alle eerlijkheid gaat het vooral om partners van leden die ook willen toetreden.'

Volgens Amonis is er nood aan nieuwe regels om het aanvullende pensioen aantrekkelijker te maken voor zelfstandigen. 'Zelfstandigen kunnen niet elk jaar sparen voor hun pensioen, want hun inkomsten zijn minder stabiel dan die van loontrekkenden. Wij stellen een pensioenkrediet voor zodat ze elk jaar pensioenrechten kunnen opbouwen, met hetzelfde fiscale voordeel, zonder effectief te storten. De achterstallige stortingen kunnen ze dan ineens doen in een jaar dat ze veel inkomsten hebben.'

Het tweede grootste pensioenfonds in België, na Suez-Tractebel, kon nieuwe leden in 2008 geen mooi rapport voorleggen. Amonis leed vorig jaar 23 procent verlies. Eind december had het fonds minder dan 900 miljoen euro vermogen in beheer, eind 2007 was dat iets meer dan 1 miljard.

Amonis, sinds 1968 actief in België, investeert traditioneel meer in aandelen dan andere fondsen. 'Aandelen leveren op lange termijn het hoogste rendement op.' Ondanks de beurscrash van vorig jaar, kan Amonis nog schermen met een langetermijnrendement dat bijna 2 procentpunten hoger ligt dan bij het gemiddelde pensioenfonds. En in 2009 is het rendement tot eind mei opnieuw 4 procent. 'We hebben wel geen kristallen bol en weten dus niet of we het jaar positief afsluiten. We hopen het wel.'

'Vanaf september zagen we de ernst van de situatie in en was het alle hens aan dek. We hebben allerlei scenario's opgesteld en gepraat met herverzekeraars, maar hun tarieven lagen extreem hoog. We kwamen tot de conclusie dat niets doen de beste houding was.' In het jargon: als je geschoren wordt, moet je blijven stilzitten.

Het pensioenfonds van de dokters besliste geen aandelen overhaast te verkopen tijdens de beurs- crash. 'We zouden een slechte prijs krijgen voor aandelen waarin we op de lange termijn wel geloven', stelt Van Dijck. 'Het was wel erg moeilijk om met gebonden handen af te wachten terwijl de beurskoersen als pudding in mekaar zakten.' Het gewicht van aandelen in de portefeuille daalde tot 36 procent eind mei 2009. In de eerste plaats daalde het gewicht omdat de aandelen minder waard werden, maar ook omdat nieuwe cash niet meer in aandelen werd geïnvesteerd. Die trend is bij veel institutionele beleggers merkbaar. Met een belang van 53 procent wegen vooral obligaties sterk door bij Amonis.

De stijging van het percentage obligaties is ook deels het gevolg van een nieuw beleid voor de leden bij Amonis. De algemene vergadering gaf in december groen licht voor een 'gekantonneerd fonds' voor de 55- tot 65-jarige leden dat een voorzichtige beleggingsstrategie zal hanteren. 'De gemiddelde leeftijd van de leden is ook iets gestegen, daarom was het nodig de beleggingen beter af te stemmen op de verplichtingen. We splitsen het fonds in twee stukken en beleggen de pensioenreserves van alle leden op tien jaar van de gemiddelde pensioenleeftijd nog uitsluitend in obligaties', zegt Van Dijck.

Een andere maatregel naar aanleiding van de crisis is de verlaging van het gegarandeerde rendement op de bijdragen van de leden van 3,75 tot 3,25 procent. Zonder die ingreep zou de toezichthouder CBFA het herstelplan wellicht niet hebben goedgekeurd.