De Bel-20 bedrijven zijn hun (ex-)personeel nog ruim 25,3 miljard euro verschuldigd voor bewezen diensten. Daarvoor hebben ze nog maar een spaarspot van 16 miljard euro opzij gezet. Het gat van 9,3 miljard euro is een van hun minst begrepen maar meest risicovolle schuldposities in de boeken.Belofte maakt schuld. In dit geval is de belofte een aanvullend pensioen, eventueel aangevuld met andere voordelen wanneer de werknemer de deur van het bedrijf definitief achter zich dik trekt. De schuld die met deze beloftes gepaard gaat: 9,3 miljard euro. Dat is het bedrag aan opgebouwde rechten dat de (ex)-personeelsleden tegoed hebben van de Bel-20 bedrijven, maar waarvoor deze bedrijven (nog) geen reserves hebben aangelegd.
"Deze pensioenschulden zijn onvervalste financiële schulden, en moeten dus in mindering gebracht worden om de marktwaarde van een bedrijf te berekenen," zegt Luc Van Der Elst, analist bij Bank Delen. Deze schuld van 9,3 miljard euro kost de Bel-20 ongeveer 4% van de totale beurskapitalisatie. Dat is niet min, maar een molensteen om de nek is het ook niet. Alleen bij Agfa-Gevaert hypothekeren de pensioenschulden de toekomstmogelijkheden
Elk jaar bouwen de werknemers pensioenrechten op. De uitbetaling gebeurt natuurlijk pas later, maar de kostprijs voor het bedrijf van de toegekende rechten wordt elk jaar in de resultatenrekening opgenomen. In 2007 kostte dat de Bel20 bedrijven ruim 1 miljard euro. Samen met de kosten voor de groepsverzekeringen en andere personeelsvoordelen liep de factuur in 2007 op tot 1,5 miljard euro - of ongeveer 6,5% van de winst.
De nog niet gedane uitbetalingen verschijnen intussen als een schuld op de balans. Eind 2007 torsten de Bel-20 bedrijven een pensioenschuld van 23,2 miljard euro. Maar gouverner c'est prevoir, en dus zetten de bedrijven elk jaar een centje opzij (een bijdrage die in principe in overeenstemming met de kostprijs) om die schulden af te dekken met reserves. Maar hier zijn de Bel-20 bedrijven niet de beste leerlingen van de klas. In de spaarpot zat eind 2007 maar 16 miljard euro, of ruim 7,2 miljard te weinig. Slechts 69% van de pensioenschuld wordt dus afgedekt door reserves. Dat is een stuk minder dan het Europese gemiddelde, want de grote Europese bedrijven hebben hun pensioenverplichtingen al voor 90 à 95% gefinancierd.
Bovendien sleuren de Bel 20 ook nog eens 2,1 miljard andere personeelsverplichtingen (zoals een medische verzekering na pensionering, of een uitstapvergoeding bij herstructureringen) op hun balans mee, en voor deze schulden worden doorgaans geen reserves aangelegd. Dat maakt dus netto 9,3 miljard euro pensioen- en personeelsschulden. Dat tekort zullen ze moeten financieren met toekomstige cashflows. Of ze dat kunnen is afhankelijk van de winstgevendheid, en daarom is de verhouding tot de marktkapitalisatie een goede indicatie om in te schatten hoe zwaar de schuld weegt.
Een uitgebreide analyse over de pensioenverplichtingen kan u deze week in Trends lezen.
Video : Daan Killemaes geeft toelichting bij het artikel
