Schuld zal oplopen om vergrijzing te financieren

Amerikaanse kredietwaardigheidsanalist geeft België slechte punten.


Conjunctuur

Het jongste jaar is de overheidsschuld die België tegen 2050 zal torsen, verder opgelopen. Dat blijkt uit een veeleer theoretische studie van Standard& Poor's. De Amerikaanse kredietwaardigheidsanalist gaat jaarlijks na hoe de schuld evolueert bij 32ontwikkelde landen, waaronder België. In vergelijking met vorig jaar verbeterden de vooruitzichten in de meeste landen, met uitzondering van Oostenrijk, Zweden, Slovenië, Slovakije, Litouwen en België. Die landen nemen blijkbaar niet voldoende maatregelen om de kosten van de vergrijzing van de bevolking op te vangen.

'Voor mij', zegt Ivan Van de Cloot, 'is de evolutie van de overheidsschuld niet de enige en evenmin de beste indicator voor de mate waarin een land probeert de kosten van de vergrijzing op te vangen. Bovendien volstaan vaak kleine aanpassingen aan de gemaakte veronderstellingen om heel andere resultaten te bekomen.'

Van de Cloot is verbonden aan de studiedienst van ING. Hij is gespecialiseerd in de Belgische economie en maakte al ettelijke studies over de betaalbaarheid van de Belgische pensioenen.

Van de Cloot kijkt liever naar de 'tax gap', de mate waarin het 'primair saldo' volstaat om de vergrijzing te financieren. Het 'primair saldo' is economenjargon voor het bedrag dat overblijft als van de belastinginkomsten alle overheidsuitgaven worden afgetrokken, met uitzondering van de rentebetalingen op de overheidsschuld.

In ons land kwam dat surplus vóór de eerste paarse regering nog uit op 7% van het bruto binnenlands product. Sindsdien is het ingekrompen tot 4%.

'De regering heeft dus kansen laten schieten om reserves op te bouwen. En die hebben we broodnodig', zegt Van de Cloot. 'De pensioenen liggen in ons land al onder het Europese gemiddelde, terwijl de belastingdruk nagenoeg de hoogste is in Europa. Bovendien slepen we ondanks alle inspanningen nog steeds een grote overheidsschuld uit het verleden mee. Veel manoeuvreerruimte hebben we dus niet.'

Het probleem kan natuurlijk opgelost worden door de mensen veel langer te laten werken, maar dat ligt politiek gevoelig. De actieve generaties meer laten afdragen om de pensioenen betaalbaar te houden, is een andere oplossing. Maar hoe ver kan je daarin gaan? 'We spreken tegen 2050 dan toch over meerdere maandlonen per jaar die moeten worden afgedragen aan de gepensioneerden.'

'De bijl zetten in de overheidsuitgaven lijkt de enige rechtvaardige oplossing. Nederland gaat die richting uit en in de nuchtere Nederlandse samenleving is er ook een draagvlak voor dat beleid. De Franse president Nicolas Sarkozy stelde soortgelijke maatregelen voor, maar bij onze zuiderburen is het uiteindelijk toch meestal de democratie van de straat die het haalt op die van de staat.'