Wie droomt niet van een zorgeloos pensioen? Maar tussen droom en werkelijkheid ligt een wereld van verschil. Zelfs voor wie zich niet wil terugtrekken onder de palmbomen maar gewoon zijn leventje wil voortzetten, zijn de gevolgen verstrekkend. De wettelijke pensioenen zijn geen vetpot: 61% van de pensioenen bedraagt 1.000 euro bruto per maand of minder. In 2005 bedroeg slechts 14% van de pensioenen meer dan 1.400 euro per maand… Dat komt dus niet goed. Ondanks de geleverde inspanningen om de sociale voorzieningen te koppelen aan de levensduurte, worden de politieke ambities beknot door de budgettaire realiteit. De financiering van de pensioenen kampt voortaan met een structureel tekort. De westerse wereld vergrijst nu eenmaal en België vormt daar geen uitzondering op.
SOLIDARITEIT. Het probleem van de pensioenen is gemakkelijk uit te leggen maar moeilijk op te lossen. Het Belgische stelsel van het wettelijke pensioen is gebaseerd op een systeem van verdeling volgens het principe van solidariteit tussen de generaties: de huidige werknemers financieren de pensioenen van de pensioengerechtigde werknemers. In tegenstelling tot wat velen denken, gaan de bijdragen van de actieve werknemers niet naar “hun toekomstig pensioen” maar worden ze gebruikt voor de financiering van de huidige pensioenen.
VERSTOORD EVENWICHT. Dit systeem is enkel houdbaar als er een evenwicht is tussen de ontvangsten en de uitgaven, tussen wat de actieve bevolking betaalt en wat de inactieve bevolking kost. Dat is natuurlijk geen waardeoordeel, maar gewoon een wiskundige vaststelling. Het verstoorde evenwicht wordt echter onhoudbaar: België telt al twee gepensioneerden per drie actieve werknemers, en de situatie zal van kwaad tot erger gaan. De langere gemiddelde levensduur (76 jaar voor mannen, 82 jaar voor vrouwen) resulteert immers in de demografische vergrijzing van onze maatschappijen. Dat verklaart grotendeels de aanzienlijke stijging van het pensioenbudget. In 2005 keerde de Rijksdienst voor Pensioenen 17,3 miljard euro uit, hetzij een stijging met 3,8% op één jaar tijd. Meer dan de inflatie.
TE VEEL GEPENSIONEERDEN. Er is nog meer onrustwekkend nieuws. Vanaf 2009 zou het aantal gepensioneerden nog toenemen: de babyboomgeneratie maakt zich op om toe te treden tot het bataljon van de grijzende slapen. Over 10 jaar zullen de 65-plussers 20% van de bevolking vertegenwoordigen. Over 40 jaar zou dat percentage zelfs stijgen tot meer dan 30% …
In de huidige context stippelt de overheid verschillende pistes uit. De belangrijkste piste blijft – zoals in andere Europese landen – de geleidelijke verhoging van de pensioenleeftijd, in het kader van het “solidariteitspact tussen de generaties”. Dat neemt niet weg dat het wettelijke pensioen volkomen ontoereikend zal zijn om een redelijke levensstandaard aan te houden. De meest ernstige studies bevestigen dat de gepensioneerden gemiddeld 30 tot 50% inkomstenverlies lijden.
TIJDIG REAGEREN. Hoe kunt u dit opvangen? Door zo snel mogelijk – een leeftijd van 35 jaar is niet langer onredelijk – een persoonlijke reserve aan te leggen, die uitbetaald wordt op het moment van het pensioen. Aanvullend pensioensparen is immers absoluut noodzakelijk ter aanvulling van het wettelijke pensioen (eerste pijler). De tweede pijler is gebaseerd op het collectieve aanvullende pensioen, maar is niet voor iedereen toegankelijk: het betreft voornamelijk de groepsverzekering die door het bedrijf wordt afgesloten. Verder is er de derde pijler, die bestaat uit individueel pensioensparen met fiscale voordelen. Maar er is ook nog een vierde pijler die niet verwaarloosd mag worden… Maar hoe kunt u nu concreet uw pensioen veiligstellen? Hierna volgen onze antwoorden.
Copyright © Tijd.be
