De Belgen stoppen veel te vroeg met werken. Nog voor hun 60ste. Dat moet veranderen. Maar tegelijk is het nodig om de laagste pensioenbedragen flink te verhogen.
De drie Belgische vakbondskoepels (ACV, ABVV en ACLVB) verzamelen volgende week woensdag hun achterban voor een 'nationale pensioenbetoging', in het centrum van Brussel. De bonden protesteren tegen bezuinigingen op het pensioenstelsel en eisen integendeel een verhoging van de pensioenuitkeringen. De werkgeversorganisaties hameren dan weer op de nood aan een grondige hervorming van de pensioenen, omdat de kostprijs ervan door de vergrijzing van de bevolking onhoudbaar wordt voor de (federale) sociale zekerheid.
Dat laatste is ontegensprekelijk waar. Vandaag zijn de pensioenuitgaven goed voor zowat 33 miljard euro per jaar, bijna 10 procent van het Belgische bbp. Tegen 2030, toch geen eeuwigheid meer verwijderd, zal dat bedrag al oplopen tot 44 miljard euro per jaar, of ruim 13 procent van het bbp.
De val van de regering-Leterme en de huidige politieke impasse hebben het pensioendebat doen inzakken. Er is nog niets in huis gekomen van de uitvoering van de besluiten van de mini-pensioenconferentie van voor de zomer, of van de fameuze witboeken en groenboeken van minister Michel Daerden. Maar de actualiteit uit Frankrijk leert dat het dossier snel weer op tafel kan komen. In ons land zal de discussie over drie grote thema's lopen: langer werken (lees: minder vroeg met pensioen gaan), hogere uitkeringen (want de wettelijke pensioen zijn laag), en structurele hervormingen (zoals de veralgemening van de aanvullende pensioenstelsels).
LANGER WERKEN
In Frankrijk wordt gestaakt en betoogd tegen de regeringsplannen om de wettelijke pensioenleeftijd op te trekken van 65 naar 67 jaar en om de leeftijdsgrens voor vervroegd pensioen te verhogen van 60 naar 62 jaar.
Ook in ons land wijzen de bonden elke verhoging van de pensioenleeftijd of een verlenging van de loopbaanvereisten af. Het is een van hun voornaamste slogans op hun betoging.
De werkgevers pleiten wel voor langer werken en langere loopbanen. Vanuit hun oogpunt is het echter in de allereerste plaats zaak om het vertrek vóór de leeftijd van 60 jaar weg te werken, de fameuze brugpensioenregelingen.
De vakbonden noemen dat pleidooi hypocriet omdat de bedrijven bij elke herstructurering zelf gretig gebruik maken van het brugpensioen om overtollig personeel te doen afvloeien. Onlangs nog bij grote dossiers als Opel of Carrefour, vanaf 50 of 52 jaar. Voor de bonden is raken aan het brugpensioen onbespreekbaar.
De regering heeft, bij monde van minister Daerden, al benadrukt dat het optrekken van de wettelijke pensioenleeftijd (65 jaar) niet aan de orde is. Ook niet de leeftijd voor vervroegd pensioen op 60 jaar. Maar de werkelijke leeftijd waarop de Belgen stoppen met werken, moet wel omhoog, en liefst met drie jaar. Ook de Vergrijzingscommissie zegt dat. Als de reële vertrekleeftijd van de huidige 59,7 jaar naar 62,7 jaar zou stijgen, kunnen de stijgende pensioenkosten al veel beter in toom gehouden worden.
HOGERE UITKERING
Vooraan op de vakbondsbetoging staat de eis naar een verhoging van de wettelijke minimumpensioenen, naar bruto 1.387 euro per maand (= 1.150 euro netto). Dat is gelijk aan het gewaarborgd minimumloon. Plus een inhaalbeweging voor de oudste (en laagste pensioenen).
Eigenlijk is iedereen het erover eens dat de pensioenbedragen te laag zijn. Maar bij de werkgevers zien ze meer heil in een veralgemening van de aanvullende pensioenen. De vakbonden kanten zich tegen die 'privatisering'.
HERVORMINGEN
Alsof langer werken en hogere pensioenen al geen voldoende uitdagingen zouden zijn, liggen er in het pensioendossier nog tal van uitdagingen te wachten. Zoals de eis van het VBO om de berekening van de ambtenarenpensioenen te laten gelijklopen met die voor de werknemers uit de privésector. Daarbij ligt vooral de zogenaamde perequatie onder vuur: het mechanisme waarbij de ambtenarenpensioenen mee stijgen met de lonen van de actieve ambtenaren. Alle eerdere pogingen om hieraan een einde te maken, bleken niet opgewassen tegen het vakbondsprotest.
