De activa van de grootste elf nationale pensioenfondsen groeiden vorig jaar 8,7 procent tot een duizelingwekkend kapitaal van 17.000 miljard euro. Dat komt overeen met vier vijfde van de waarde van de nationale economieën van die landen. De fondsen vormen een niet te onderschatten bron voor bedrijfs- en overheidskredieten. De zieltogende kredietmarkten en dalende aandelenkoersen nopen pensioenfondsbeheerders echter uit te wijken naar alternatieve beleggingsklassen, zoals valuta.Omdat ze een langetermijnvisie hanteren, veranderen pensioenfondsen hun beleggingsstrategie niet zo snel. Toch wenden beheerders meer en meer strategieën aan zoals ‘carry trading'. Door laagrentende valuta te lenen en te investeren in hoogrentende valuta trachten fondsbeheerders te profiteren van de renteverschillen. Beleggingsadviseurs hebben gemengde gevoelens bij de weg die pensioenfondsen inslaan, vooral de toenemende volatiliteit van de rendementen baart zorgen.
Diane Miller van de investeringsconsultant Mercer verwacht dat het aandeel van valutastrategieën in de investeringsprogramma's van pensioenfondsen in 2008 zal toenemen tot circa 9 procent. Bij de jaarlijkse bevraging van Mercer in 2007 bleef de teller op nog 8 procent steken, in 2006 op 7 procent. ‘De jongste jaren kenden de valutamarkten weinig volatiliteit, zodat de carry trade de beste manier was om geld te verdienen. Wanneer risicoaversie echter groter wordt, zoals in 2007 het geval was, dan lijden geldcirculatie- en carry-strategieën daar onder', vindt Miller.
Justin Simpson van de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley stelt dat er nog meer pensioenfondsen zijn die de mogelijkheid onderzoeken, al gaat het meestal om een bescheiden inzet. ‘Er zijn veel fondsen die wisselkoersstrategieën uittesten op kleine schaal en nog meer fondsen die in de onderzoeksfase zitten', stelt Simpson. ‘Sinds augustus 2007 werden we geconfronteerd met een buitengewone markt. Carrytradestrategieën waren behoorlijk volatiel. De ene carry strategie is natuurlijk de andere niet', volgens Simpson. ‘Wanneer alles in je portefeuille in waarde daalt, dringt diversificatie zich op. Grondstoffen en valuta lijken dan voor de hand liggende keuzes. Grondstoffen hangen minder af van wat overheden beslissen, valuta vertonen dan weer minder correlatie met traditionele beleggingen.' Ook John Collins, hoofd van de afdeling multistrategische hefboomfondsen bij de investeringsconsultant Watson Wyatt, stelt een groeiende populariteit van valuta-strategieën vast. ‘De boom in valutamandaten is vooral te danken aan de pensioenfondsen, die een deel van hun vermogen in alternatieve activaklassen willen onderbrengen', zegt Collins.
Pensioenfondsen investeerden de jongste jaren meer in obligaties (van 26 naar 29 procent), hefboomfondsen, private equity, infrastructuur en grondstoffen, en dit ten koste van aandelen. Ook het aantal beleggingen in vastgoed steeg met 5 procent. Toch blijven aandelen voorlopig nog steeds de geliefkoosde investering van pensioenfondsen. Gemiddeld 56 procent van de portefeuilles bestaat uit aandelen. In het algemeen investeren fondsen uit de publieke sector meer in aandelen, fondsen uit de private sector meer in vastrentende beleggingen.
Roger Urwin, hoofd investeringsadvies bij consultant Watson Wyatt, zegt dat er vorig jaar een verschuiving plaatsvond: weg van aandelen en richting obligaties en andere alternatieven. ‘De trend zal in 2008 doorzetten', verwacht Urwin. ‘Pensioenfondsen kennen nog steeds te veel gewicht toe aan aandelen in hun portefeuille. Terwijl er zoveel opportuniteiten op de internationale kapitaalmarkten te vinden zijn.' Urwin denkt wel dat fondsenbeheerders en andere investeerders ondertussen het belang van risicobeheer en de voordelen van diversificatie wel inzien na de slechte prestatie van de aandelenbeurzen in januari. ‘Wereldwijd zagen pensioenfondsen de waarde van hun activa met 1.000 à 1.500 miljard dollar verminderen.'
